Dünya çapında son 40 yılda yaklaşık 40 milyon insan HIV/AIDS nedeniyle ömrünü yitirdi. Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine şu an dünyada yaklaşık 39 milyon insan HIV ile enfekte olup bu sayının yaklaşık 25 milyonunu Afrika kıtasındaki hastalar oluşturmaktadır. 2022 yılında yeni olay sayısı 1.3 milyon olup global manada enfeksiyon suratında azalma kelam bahsidir. Lakin ülkemizde her yıl yaklaşık 2000 kişi HIV/AIDS tanısı almaktadır. Ve bu sayı her yıl artma eğilimindedir.
HIV VE AIDS NEDIR?
İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü olarak tanımlanan HIV bir virüs olup beşerden beşere cinsel yolla, konta mine olmuş ortak enjektör kullanımı yahut enfekte tıbbi gereçlerin bütünlüğü bozulmuş deri ve mukoza teması ile yahut anneden bebeğe doğum sırasında bulaşabilmektedir
HIV virüsü bazen bulaştan sonra ağır bir gribal enfeksiyon kliniği ile kendini gösterebileceği üzere, yıllar boyunca semptomsuz olarak da seyredebilir. HIV bağışıklık sistemimizde spesifik bir hücre kümesinin sayı ve işlevini bozarak hastalığa neden olur.
HIV enfeksiyonu tanısı konulmamış hastalar aylar ve yıllar sonra AIDS olarak isimlendirdiğimiz klinik tabloda karşımıza çıkabilmektedirler. Tarif olarak Edinilmiş Bağışıklık yetmezliği sendromu olarak tanımlanır ve aşikâr bir bağışıklık hücre sayısının azalması, fırsatçı ender kimi enfeksiyonlar ve kanserler ile birlikte görülebilir.
AIDS ÖLÜMCÜL MÜ?
İlk olarak Amerika Birleşik Devletlerinde, 1984 yılında kimi kanser çeşitleri ve fırsatçı enfeksiyonların belirli bir küme genç hastada görülmesinin akabinde HIV enfeksiyonuna bağlı bağışıklık yetersizliği olayları tespit edilmiştir. Geride kalan yaklaşık 40 yılda HIV/AIDS konusunda birçok teşhis tedavi imkanları meydana gelmiş olup hastalık birinci yıllarda olduğu üzere ölümcül bir enfeksiyon hastalığı olmaktan çıkmış tertipli takip ve tedavi gereken kronik bir hastalık haline gelmiştir. Nizamlı takip ve tedavi altında olan olguların beklenen ömür mühletleri sağlıklı bireylere epey yakındır. Hastalarımız için kalıcı bir tedavi seçeneği olmayıp ömür uzunluğu antiviral tedaviler almaktadırlar.
HIV ENFEKSİYONUNDA SEMPTOMLAR NELERDİR?
Koltuk altı, kasık yahut uzunluğundaki lenf bezlerinin şişmesi
Gece terlemeleri
Aşırı yorgunluk
Kilo kaybı
Sık sık ateşlenme ve terleme
Deri döküntüleri , mor renkte cilt lezyonları (Kaposi sarkomu)
Ağızda ve vajinal bölgede tekrarlayan mantar enfeksiyonları
İshal
Kas ağrıları
Akciğer enfeksiyonu (uzun müddetli öksürük, balgam)
Enfeksiyon ilerlediğinde tüberküloz ve menenjit üzere hastalıklarda gelişebilir.
İNSANLARI HIV’E YAKALANMA RİSKİNE SOKAN DAVRANIŞLAR VE ŞARTLAR NELERDİR?
Prezervatifsiz anal yahut vajinal seks yapmak
Frengi, genital uçuk, bel soğukluğu üzere diğer bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyona (CYBE) sahip olmak;
Cinsel davranış bağlamında ziyanlı alkol ve uyuşturucu kullanımında bulunmak;
Uyuşturucu enjekte ederken kontamine iğneleri, şırıngaları ve başka enjeksiyon ekipmanlarını ve ilaç solüsyonlarını paylaşmak;
Güvenli olmayan enjeksiyonlar, kan nakli ve doku nakli ve steril olmayan kesme yahut delmeyi içeren tıbbi prosedürler almak (Dövme/Piercing)
Sağlık çalışanları da dâhil olmak üzere kazara iğne batması yaralanmaları.
KİMLER RİSK ALTINDA?
Çok partnerli bireyler
Homoseksüel bireyler
Seks İşçileri
Damar içi uyuşturucu bağımlıları
Korunmasız cinsel bağda bulunanlar
Cinsel taarruza uğrayanlar
HIV enfeksiyonu olan hastaların cinsel partnerleri
Dövme/Piercing uygulamaları
Annesi HIV enfeksiyonu olan yeni doğanlar.