Gelir eşitsizliğini ölçen Gini katsayısı 2023 yılında 0,433 düzeyine yükseldi. Gini katsayısının sıfıra yaklaşması gelir dağılımındaki eşitliği, teğe yaklaşması gelir dağılımında bozulmayı işaret eder.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılı Gelir Dağılımı İstatistikleri’ni açıkladı. Buna nazaran en yüksek muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse bir evvelki yıla nazaran 1,8 puan artarak yüzde 49,8’e çıkarken, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümenin aldığı hisse 0,1 puan azalarak yüzde 5,9 oldu.

Gini katsayısı 0,433 olarak iddia edildi

En son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran Gini katsayısı bir evvelki yıla nazaran 0,018 puan artış ile 0,433 olarak kestirim edildi. Tüm toplumsal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,520, emekli ve dul yetim maaşı dahil öteki tüm toplumsal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,445 olarak varsayım edildi. Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, teğe yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı söz eder.

Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hissenin en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hisseye oranı biçiminde hesaplanan P80/P20 oranı 7,9’dan 8,4’e, gelirden en fazla hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı formunda hesaplanan P90/P10 oranı ise 14,2’den 15,0’a yükseldi.

Yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 167 bin 983 TL oldu

Türkiye‘de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 2023 yılı anket sonuçlarına nazaran yüzde 70,7 artarak 167 bin 983 TL oldu.

Yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 83 bin 808 TL oldu

Türkiye‘de yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir evvelki yıla nazaran yüzde 72,3 artarak 48 bin 642 TL’den 83 bin 808 TL’ye yükseldi.

En yüksek yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri tek kişilik hanelerde oldu

Yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla nazaran 37 bin 522 TL artarak 100 bin 076 TL ile tek kişilik hanehalklarının oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla şahıstan oluşan hanehalklarının yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 99 bin 916 TL iken tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu bedel 85 bin 758 TL oldu. En düşük yıllık ortalama muadil kullanılabilir hanehalkı fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise 66 bin 001 TL ile en az bir çekirdek aile ve başka şahıslardan oluşan hanehalkları oldu.

Toplam gelirden en yüksek hissesi yüzde 48,5 ile maaş ve fiyat geliri aldı

Toplam gelir içerisinde en yüksek hissesi, yüzde 48,5 ile bir evvelki yıla nazaran 2,3 puan artan maaş ve fiyat geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 22,1 ile evvelki yıla nazaran 1,1 puan artan müteşebbis geliri alırken üçüncü sırayı yüzde 17,6 ile evvelki yıla nazaran 2,6 puanlık azalış gösteren toplumsal transfer geliri oluşturdu.

Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki hissesi yüzde 20,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının toplumsal transferler içindeki hissesi ise yüzde 88,4 olarak gerçekleşti.

En yüksek yıllık ortalama temel iş geliri 157 bin 851 TL ile yükseköğretim mezunlarının oldu

Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 157 bin 851 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 114 bin 374 TL, lise altı eğitimlilerde 89 bin 012 TL, bir okul bitirmeyenlerde 63 bin 425 TL ve okur-yazar olmayan fertlerde 45 bin 637 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla nazaran yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış yüzde 89,7 ile lise altı eğitimli, en düşük artış ise yüzde 79,6 ile okur-yazar olmayan fertlerde oldu.

Yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış yüzde 100,9 ile tarım dalında oldu

Esas iş gelirleri sektörel ayrımda incelendiğinde; en yüksek yıllık ortalama gelirin 121 bin 013 TL ile hizmet bölümünde, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 92 bin 632 TL ile tarım kesiminde olduğu görüldü. Bir evvelki yıla nazaran; yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış yüzde 100,9 ile tarım kesiminde gözlenirken, bunu yüzde 86,7 ile sanayi kesimi izledi. Öteki taraftan hizmet kesiminde yüzde 83,2, inşaat kesiminde ise yüzde 74,3 artış gözlendi.

En yüksek yıllık ortalama temel iş geliri 408 bin 174 TL ile patronların oldu

Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla patronlarda 408 bin 174 TL, kendi hesabına çalışanlarda 115 bin 622 TL, fiyatlı maaşlılarda 102 bin 821 TL ve yevmiyelilerde 53 bin 334 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla nazaran en yüksek artış yüzde 108,1 ile yevmiyelilerde, en düşük artış ise yüzde 80,7 ile fiyatlı maaşlılarda oldu.

En düşük gelir Van, Muş, Bitlis, Hakkari’de

Ülkemizde yaşanan zelzele nedeni ile 2023 yılında TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde alan çalışması yapılamadığı için İstatistiki Bölge Üniteleri Sınıflandırması (İBBS) ayrımında verilen bölgesel sonuçlar 25 bölgeyi kapsıyor.

Araştırma sonuçlarına nazaran, Türkiye’de yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2023 yılında 83 bin 808 TL iken, İBBS 2. Seviye bölgeleri prestijiyle en yüksek olduğu bölge 114 bin 634 TL ile İstanbul oldu. Bu ili, 108 bin 036 TL ile Ankara ve 101 bin 372 TL ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli izledi. En düşük yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 39 bin 173 TL ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesinde gerçekleşti.

Gelir eşitsizliği en az Zonguldak, Karabük, Bartın bölgesinde oldu

Son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran P80/P20 oranı Türkiye’de 8,4 iken, bu kıymetin en düşük olduğu İBBS 2. Seviye bölgesi 5,3 ile Zonguldak, Karabük, Bartın bölgesi olurken bu bölgeyi 5,4 ile Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova bölgesi ve 5,5 ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesi izledi.

P80/P20 oranının en yüksek olduğu İBBS 2. Seviye bölgeleri ise 9,4 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan), 8,4 ile TR10 (İstanbul) ve TR51 (Ankara) oldu.

Bir evvelki yıla nazaran son yüzde 10’luk kümede olanların yüzde 66,5’i birebir gelir kümesinde kaldı

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine nazaran sıralı yüzde 10’luk gelir kümeleri prestijiyle fertlerin bir evvelki yıla nazaran yüzdelik geçişleri incelendiğinde; bir evvelki yılda birinci yüzde 10’luk kümede olan fertlerin 2023 yılında yüzde 49,2’sinin, son yüzde 10’luk kümede olan fertlerin ise yüzde 66,5’inin gelir kümesi değişmedi. Ayrıyeten 2022 yılında birinci yüzde 10’luk kümede olan fertlerin yüzde 29,9’unun 2023 yılında gelir kümesi birden fazla yükseldi. Son yüzde 10’luk kümede olan fertlerin ise yüzde 13,1’inin gelir kümesi birden fazla düştü.

Bir evvelki yılda işsiz olan fertlerin yüzde 42,4’ü 2023 yılında çalışmaya başladı

Gelir ve Ömür Şartları Araştırması panel datadan elde edilen sonuçlara nazaran 2022 yılında işsiz olan fertlerin yüzde 42,4’ü 2023 yılında çalışmaya başladı. Faaliyet durumu 2022 yılında çalışan olarak belirlenen fertlerin 2023 yılında yüzde 90,5’i çalışma hayatına devam etti. Bir evvelki yıl işgücüne dahil olmayan fertlerin ise yüzde 10,1’i işgücüne katıldı. – İSTANBUL