Uzman Psikolog ve Psikoterapist Azize Yakut Okay, 6 Şubat zelzelesinin yıldönümüne yaklaşırken, zelzelesi birebir yaşayan yahut dolaylı olarak etkilenen şahıslarda ruhsal şikayetlerde artış görüldüğünü belirtti. Zelzele sonrası yaşanan ruhsal travmaların, depresyon ve Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB) üzere rahatsızlıklara yol açabileceğini söyledi.

Okay, “Ruhsal travmalardan sonra en çok görülen rahatsızlıklardan biri Depresyon ve TSSB’dir. Bu durumda şahısta kaygı, telaş, çaresizlik, öfke, çok uyarılmışlık hali, uyku tertibinde bozulma, iştahta bozulma, günlük rutini sürdürememe üzere belirtiler ortaya çıkabilir. Sarsıntı özelinde konuşacak olursak, şahıslarda alarm durumu, sallanıyormuş hissi, yakınları daima denetim etme davranışları üzere yansılar görülebilir” dedi.

Depremden etkilenenlerde ruhsal travmaya bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler ortasında birincil ve ikincil travma kavramlarına da değinen Okay, “Birincil travma, kişinin direkt maruz kaldığı olayı söz ederken; ikincil travma, kişinin dolaylı olarak yaşantıladığı, şahit olduğu bir olaya bağlı olarak ortaya çıkan reaksiyonları tabir eder. Bu durumda da kaçınma, çok uyarılma, tekrar yaşantılama belirtileri görülebilmektedir” biçiminde açıklamalarda bulundu.

Deprem sonrası yaşanan ruhsal travmaların yıldönümüne yaklaşırken tekrar artış gösterdiğine dikkat çeken Okay, bu durumun “ruhsal travmada yıldönümü tepkisi” olarak isimlendirildiğini söyledi. Yıldönümü reaksiyonunun, travmatik olayın yıldönümüne yaklaşan birkaç hafta öncesinde ve sonrasında gelişen ruhsal yansılar olduğunu söz etti. Bu reaksiyonlar ortasında olayla ilgili anıların canlanması, duygusal reaksiyonların artması, kaçınma davranışları, uyku ve yeme tertibinde bozulmalar üzere belirtiler bulunduğunu belirtti.

Okay, bu sürecin süreksiz olduğunu vurgulayarak, şu tekliflere dikkat çekti:

1. Sosyal Takviye: Sevdiklerinizle bağlantı kurun. Birlikte olmanın düzgünleştirici gücünden faydalanın.

2. Duyguları Tabir Edin: Hislerinizi tabir edin. Anlaşıldığınızı hissetmek gerilim seviyenizi azaltabilir.

3. Günlük Rutinlere Riayet Edin: Günlük işleyişi korumak, inançta hissetmek için değerlidir. Uyku, yeme, iş ve meskendeki rutinlere dikkat edin.

4. Fiziksel Aktivite ve Gün Işığı: Gün ışığından faydalanmak, fizikî olarak etkin olmak ruh sıhhatini olumlu tesirler.

5. Profesyonel Dayanak: Bu belirtilerle başa çıkmakta zorlanıyorsanız bir uzmandan takviye alın. EMDR terapi tekniği, travmatik yaşantıların işlenmesinde tesirli bir formül olabilir.