Uzman Psikolog ve Psikoterapist Azize Yakut Okay, 6 Şubat sarsıntısının yıldönümüne yaklaşırken, sarsıntısı birebir yaşayan yahut dolaylı olarak etkilenen şahıslarda ruhsal şikayetlerde artış görüldüğünü belirtti. Zelzele sonrası yaşanan ruhsal travmaların, depresyon ve Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB) üzere rahatsızlıklara yol açabileceğini söyledi.

Okay, “Ruhsal travmalardan sonra en çok görülen rahatsızlıklardan biri Depresyon ve TSSB’dir. Bu durumda şahısta endişe, kaygı, çaresizlik, öfke, çok uyarılmışlık hali, uyku nizamında bozulma, iştahta bozulma, günlük rutini sürdürememe üzere belirtiler ortaya çıkabilir. Zelzele özelinde konuşacak olursak, bireylerde alarm durumu, sallanıyormuş hissi, yakınları daima denetim etme davranışları üzere yansılar görülebilir” dedi.

Depremden etkilenenlerde ruhsal travmaya bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler ortasında birincil ve ikincil travma kavramlarına da değinen Okay, “Birincil travma, kişinin direkt maruz kaldığı olayı tabir ederken; ikincil travma, kişinin dolaylı olarak yaşantıladığı, şahit olduğu bir olaya bağlı olarak ortaya çıkan yansıları söz eder. Bu durumda da kaçınma, çok uyarılma, yine yaşantılama belirtileri görülebilmektedir” biçiminde açıklamalarda bulundu.

Deprem sonrası yaşanan ruhsal travmaların yıldönümüne yaklaşırken yine artış gösterdiğine dikkat çeken Okay, bu durumun “ruhsal travmada yıldönümü tepkisi” olarak isimlendirildiğini söyledi. Yıldönümü reaksiyonunun, travmatik olayın yıldönümüne yaklaşan birkaç hafta öncesinde ve sonrasında gelişen ruhsal yansılar olduğunu tabir etti. Bu yansılar ortasında olayla ilgili anıların canlanması, duygusal reaksiyonların artması, kaçınma davranışları, uyku ve yeme nizamında bozulmalar üzere belirtiler bulunduğunu belirtti.

Okay, bu sürecin süreksiz olduğunu vurgulayarak, şu tekliflere dikkat çekti:

1. Sosyal Dayanak: Sevdiklerinizle bağlantı kurun. Birlikte olmanın düzgünleştirici gücünden faydalanın.

2. Duyguları Tabir Edin: Hislerinizi söz edin. Anlaşıldığınızı hissetmek gerilim seviyenizi azaltabilir.

3. Günlük Rutinlere Riayet Edin: Günlük işleyişi korumak, inançta hissetmek için kıymetlidir. Uyku, yeme, iş ve konuttaki rutinlere dikkat edin.

4. Fiziksel Aktivite ve Gün Işığı: Gün ışığından faydalanmak, fizikî olarak etkin olmak ruh sıhhatini olumlu tesirler.

5. Profesyonel Dayanak: Bu belirtilerle başa çıkmakta zorlanıyorsanız bir uzmandan dayanak alın. EMDR terapi tekniği, travmatik yaşantıların işlenmesinde tesirli bir usul olabilir.