Küresel çapta varlık fiyatlarını etkileyen enflasyon telaşları yavaş yavaş tesirini azaltırken, ülkelerin ekonomik aktivitesine dair işaretler veren PMI datalarından resesyon muhtemelliğine ait sinyaller alınıp alınmayacağı yatırımcılar tarafından takip edilecek.

Önceki hafta, Fed’in siyaset faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek 22 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit bırakmasının akabinde bu hafta açıklamalarda bulunan banka yetkililerinin birden fazla “şahin” kelamla yönlendirmeleriyle öne çıktı.

Analistler, Fed’in projeksiyonu ve banka yetkililerinin “şahin” tonlu yönlendirmeleriyle faizlerin beklenenden daha uzun müddet yüksek düzeylerde kalacağına ait telaşların arttığını belirterek, piyasalardaki hassaslığın hala kırılgan olduğunu lisana getirdi.

Minneapolis Fed Lideri Neel Kashkari, “Ekonomi görünenden daha güçlüyse faizlerin biraz daha artması ve uzun mühlet yüksek tutulması gerekecek” dedi.

Fed üyelerinin birçoklarının bu yıl bir faiz artışına daha gereksinim duyulacağını düşündüğünü anımsatan Kashkari, kendisinin de bu üyelerden biri olduğunu söyledi.

Chicago Fed Lideri Austan Goolsbee’nin ise hafta başında yaptığı “şahin” tonlu kelamla yönlendirmeleri, ABD iktisadının 2. çeyrekte yüzde 2,1 ile beklentiler paralelinde büyüdüğünün açıklanmasının akabinde yerini “güvercin” tona bıraktı.

Goolsbee, kimi tahlillerin daha fazla siyaset sıkılaştırması olmadan ve büyümede yalnızca ölçülü bir yavaşlamayla enflasyonun yakında amaca ulaşacağını gösterdiğini vurguladı.

New York Fed Lideri John Williams, Fed’in faiz artışlarını tamamlamış olabileceğini lakin enflasyonun yüzde 2 amacına inmesi için oranların bir müddet yüksek tutulacağını belirtti.

“FAİZ ORANLARININ TEPE SEVİYESİNDE”

Williams, faiz oranlarının “zirve” düzeyinde yahut “zirveye yakın” olduğunu aktararak, “Bir mühlet para siyasetinde kısıtlayıcı bir duruş sergilememiz gerekeceğini varsayım ediyorum” dedi.

Öte yandan, hafta başından bu yana gündemin odağında bulunan, ABD’de federal hükümetinin kapanma ihtimali de piyasalardaki risk iştahını törpüleyen öteki bir etken oldu.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s de ABD federal hükümetinin, eylül sonuna kadar kamu kurumlarını finanse edecek bir tasarının onaylanmaması halinde kısmi bir kapanmaya girebileceğinin olası göründüğünü tabir ederek, bu durumun ülkenin kredi değerlendirmesini olumsuz etkileyebileceğini bildirdi.

Açıklamada, uzun vadeli bir kapanmanın muhtemelen hem ABD iktisadı hem de finansal piyasalar için “yıkıcı” olacağının altı çizildi.

Söz konusu gelişmelerin akabinde yükseliş eğilimini üst üste 4. haftaya taşıyan ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi, yaklaşık 14 baz puan artışla haftayı yüzde 4,58’den tamamlayarak son 16 yılın en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirdi.

ONS ALTIN SON 6 AYIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE

Altının ons fiyatı ise haftayı yüzde 4 düşüşle 1.849 dolardan tamamlayarak, yaklaşık son 6 ayın en düşük düzeyine indi. Böylece, ons altının fiyatı Haziran 2021’den bu yana en makus haftalık performansını gösterdi.

Arz telaşlarıyla son 1 yılın doruğunda seyreden Brent petrolün varil fiyatı da haftayı yüzde 0,4 azalışla 91,9 dolardan tamamladı.

Yükseliş eğilimini üst üste 11. haftaya taşıyan dolar endeksi, yüzde 0,6 artışla 106,2 düzeyinden haftayı kapatarak son 1 yılın en yüksek haftalık kapanışını yaptı. Dolar endeksi, en uzun yükseliş serisini ise 12 hafta ile 2014’te yapmıştı.

NEW YORK BORSASINDA NEGATIF SEYİR İZLENDİ

ABD’de hisse piyasaları, Fed’in faizleri uzun müddet yüksek düzeylerde tutacağı beklentilerinin artması ve ülkede hükümetin kapanma muhtemelliğine ait duyulan tasaların ağırlaşmasıyla haftayı negatif bir seyirle tamamlarken, gelecek hafta gözler tarım dışı istihdam ve PMI datalarına çevrildi.

ABD Temsilciler Meclisi’ndeki muhafazakar Cumhuriyetçi kanat, kendi önderleri Kevin McCarthy’nin Meclis gündemine getirdiği ve federal hükümete ekim sonuna kadar süreksiz finansman sağlanmasını öngören bütçe tasarısı reddedildi.

Cumhuriyetçilerin öncelikleri olan harcamaların kısılması ve hudut güvenliğinin sağlanması üzere hususları içeren bütçe tasarısı, Temsilciler Meclisi’nde 198’e karşı 232 oyla reddedildi. Kelam konusu bütçe tasarısına Demokratları’n yanı sıra 20’den fazla muhafazakar Cumhuriyetçi de karşı çıktı.

McCarthy, oylamanın akabinde yaptığı açıklamada “Bu şimdi son değil, öteki fikirlerim var.” tabirlerini kullandı.

Olası bir kapanmanın, ülkede federal kurumlar tarafından sağlanan birçok hizmette yavaşlama ve aksama yaratacağı beklenirken, milyonlarca federal çalışanın etkileneceği bu süreçte ordu, güvenlik üniteleri ve hava yolları üzere “hayati” alanlarda çalışanlar faaliyetlerini sürdürebilecek fakat Kongre yeni bir bütçeyi geçirene kadar maaşlarını alamayacak.

Analistler, muhafazakar Cumhuriyetçilerin taleplerinden taviz vermeyen tavırlarının ABD’de federal hükümetin kapanmasını kaçınılmaz hale getirdiğini belirtti.

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen ise federal hükümetin “tehlikeli ve gereksiz kapanması” önlenmezse, Amerikalı ailelerin ziyan göreceğini ve ekonomik dalgalanmaların yaşanabileceğini söz etti.

Makroekonomik bilgi tarafında ise ABD’de hem şahsî gelirler hem de ferdî tüketim harcamaları ağustosta bir evvelki aya kıyasla yüzde 0,4’er artarak piyasa beklentilerine paralel gerçekleşti.

Fed’in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı besin ve güç kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek ferdî tüketim harcamaları fiyat endeksi ise tıpkı devirde aylık bazda yüzde 0,1 ile beklentilerin altında arttı. Kelam konusu endeks, yıllık bazda da yüzde 3,9 ile piyasa beklentilerine paralel bir artış kaydetti.

Ayrıca, Michigan Üniversitesi tarafından ölçülen tüketici itimat endeksi, eylülde üst istikametli revize edilerek 68,1 oldu.Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilmeye devam edilirken,

Conference Board (CB) Tüketici İtimat Endeksi, eylülde aylık bazda 5,7 puan azalışla 103’e düşerek beklentilerin altında kaldı. Endeks, bu gerilemeyle son 5 ayın en düşük düzeyine indi.

İŞSİZLİK MÜRACAATLARI BEKLENTİLERİN ALTINDA

Geçen hafta birinci defa işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı da 204 bine çıkmasına rağmen piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.

Analistler, işsizlik maaşı müracaatlarına ait bilgilerin, iş gücü piyasasının Fed’in sıkılaştırıcı para siyasetine karşı güçlü kalmayı sürdürdüğüne işaret ettiğini bildirdi.

Söz konusu gelişmelerle geçen hafta, New York borsasında Nasdaq endeksi yüzde 0,06 artarken, S&P 500 endeksi yüzde 0,74 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,34 paha kaybıyla haftayı tamamladı.

2 Ekim ile başlayan haftanın bilgi takviminde, pazartesi imalat sanayi PMI, çarşamba ADP tarım dışı istihdam, fabrika siparişleri, hizmet kesimi ve bileşik PMI, perşembe dış ticaret açığı, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, cuma iş gücü dataları takip edilecek.

AVRUPA BORSALARINDA NEGATİF SEYİR ÖNE ÇIKTI

Avrupa borsalarında da geçen hafta satış yüklü bir seyir öne çıkarken, gelecek hafta için dikkatler bölge genelinde açıklanacak PMI bilgileri ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde’ın yapacağı konuşmaya çevrildi.

Analistler, enflasyon ve resesyon ikileminin en fazla hissedildiği bölgenin Avrupa olduğunu anımsatarak, son açıklanan bilgilerin bölgede enflasyonist baskının zayıfladığına işaret ettiğini söyledi.

Avrupa’nın en büyük iktisadı olarak gösterilen Almanya’da enflasyonun yıllık yüzde 4,5 ile beklenenden de düşük gelmesi ve Avro Bölgesi’nde öncü TÜFE’nin yıllık yüzde 4,3 artışla kestirimlerin altında kalması, bölge iktisadına dair iyimserliği artırdı.

Hafta içinde açıklamalarda bulunan ECB Lideri Lagarde, Avrupa şirketlerinin yeşil yatırımlara yönelik kamu garantilerini de yetersiz bulduklarını belirterek, pek çok yatırımcının yeşil yatırımların finansmanında isteksiz olduğunu tabir etti. Lagarde, Avrupa firmalarının erişebildiği yatırımcı tabanını genişletmek için AB sermaye piyasaları birliğinin tamamlanması gerektiğini söyledi.

ECB’nin bu alanda verebileceği en değerli katkının fiyat istikrarını sağlamak olduğunu anlatan Lagarde, “Fiyat istikrarı her türlü sabit yatırım için çok değerlidir. Fiyat istikrarı firmalara maliyetlerinin vakit içinde nasıl gelişeceğini görme imkanı sağlar. Ekseriyetle uzun yıllara kadar getiri sağlamayan yeşil yatırımlar için fiyatların istikrarlı kalması daha da kıymetlidir.” dedi.

Lagarde, fiyat istikrarı olmaması halinde fonların enflasyon muhafazalı yatırımlara yöneleceğini ve yeşil teknolojilere yatırımın azalacağını anlattı.

Sorunsuz bir güç dönüşümünde yükün adil bir formda paylaşılması gerektiğini kaydeden Lagarde, Avro Bölgesi ülkelerinde yüksek güç fiyatlarını sınırlamak ve gelirleri desteklemek için alınan mali tedbirlerin toplam enflasyonun denetim altına alınmasına ve eşitsizliğin azaltılmasına katkı sağladığını söz etti.

Söz konusu gelişmelerle geçen hafta Almanya’da DAX endeksi de yüzde 1,10, , Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,69, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 1,16 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,99 azalış kaydetti.

Düşüş eğilimini, tarihinde birinci defa, üst üste 11. haftaya taşıyan avro/dolar paritesi, yüzde 0,6 azalışla haftayı 1,0576 düzeyinden tamamladı.

Gelecek hafta, pazartesi günü bölge genelinde imalat sanayi PMI, Avro Bölgesi’nde işsizlik oranı, çarşamba günü bölge genelinde hizmet bölümü ve bileşik PMI, Avro Bölgesi’nde ÜFE ve perakende satışlar, perşembe günü Almanya’da dış ticaret fazlası bilgileri takip edilecek.

ASYA BORSALARINDA DA NEGATİF BİR SEYİR İZLENDİ

Geçen hafta, global hisse piyasalarındaki negatif seyir Asya borsalarına da sirayet ederek negatif bir seyir izlenirken, gelecek hafta boyunca Çin’de piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.

Çin Merkez Bankası (PBoC), yaptığı açıklamada, ekonomik toparlanmayı desteklemek için siyaset ayarlamalarını hızlandıracağını ve para siyasetini “kesin ve güçlü” bir formda uygulayacağını belirterek, likiditeyi makul ölçüde bol tutacağını ve istikrarlı kredi genişlemesini sürdüreceğini duyurdu.

Bir müddettir gündemi meşgul eden Çin’in gayrimenkul kesimine dair olumsuz gelişmeler bu hafta da devam ederken, borç krizindeki Çinli gayrimenkul şirketi Evergrande’nin ödemelerini düzenlemek üzere yeni borç tahvili çıkarmasına müsaade verilmemesinin akabinde iştiraki olan Hengda şirketi, hafta içinde yapması gereken tahvil ödemelerini gerçekleştiremedi.

Evergrande Kurucusu ve İdare Şurası Lideri Hui Ka Yan’ın, “yasa dışı faaliyetlerde bulunduğu şüphesiyle” soruşturulduğu bildirildi.

Analistler, ülkede bugün açıklanan sanayi karlarının ağustosta yıllık bazda yüzde 17,2 arttığını anımsatarak, bu durumun Çin iktisadında toparlanmaya işaret eden sinyallerden biri olduğunu söyledi.

Japonya tarafında ise açıklanan bilgilere nazaran, Tokyo TÜFE yıllık yüzde 2,5 artışla beklentilerin altın kalırken, Tokyo bölgesine ait enflasyon datalarının ülke çapındaki tüketici eğilimleri için öncü gösterge niteliği taşıdığı biliniyor.

Ülkede işsizlik oranı ağustosta yüzde 2,7 ile beklentilerin altında kalırken, birebir devirde aylık öncü sanayi üretimi ise değişim göstermedi.

Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,70, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,37, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,71 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,68 kıymet kaybetti.

Gelecek hafta, pazar günü Çin’de PMI, pazartesi Japonya’da imalat sanayi PMI, çarşamba Japonya’da hizmet bölümü PMI, cuma günü yeniden Japonya’da hane halkı harcamaları dataları takip edilecek.

GÖZLER YURT İÇİNDE AÇIKLANACAK ENFLASYON VERİLERİNDE

Yurt içinde, geçen hafta yükseliş eğiliminde hareket eden BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 3,68 artışla 8.334,94 puandan tamamlayarak, tüm vakitlerin en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirirken, gelecek hafta gözler yurt içinde açıklanacak enflasyon bilgilerine çevrildi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirası (TL) dönüşümlü Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarında taban faiz zorunluluğunun kaldırıldığını duyururken, vadesine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak reeskont süreçlerinde uygulanacak iskonto faiz oranını yıllık yüzde 30,75’e ve avans süreçlerinde uygulanacak faiz oranını da yıllık yüzde 31,75’e çıkardı.

TCMB Para Siyaseti Şurası’nın (PPK) 21 Eylül’deki toplantısına ait yayımlanan özette, “Öncü göstergeler, son iki ayda gözlenen yüksek fiyat artışlarının yavaşlayacağına işaret ediyor.” tabirleri dikkati çekti.

Bu ortada, TCMB toplam rezervleri, 15 hafta üst üste artarak 1987’den bu yana en uzun yükseliş rekorunu kaydedip 125 milyar doları aştı.

BES KISMEN ÖDEME HAKKI YÜRÜRLÜKTE

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) ise Ferdi Emeklilik Sistemi’nde (BES) iştirakçilerin belirlenen hal ve şartları sağladığında birikimlerinin yüzde 50’si kadar olan meblağın kısmen ödenmesi için müracaat yapabileceğini duyurdu.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Türk iktisadı için mayısta bu yıla ait açıkladığı yüzde 2,5’lik büyüme iddiasını yüzde 3,5’e yükseltti. EBRD’nin Bölgesel Ekonomik Görünüm raporunda, Banka’nın Türkiye dahil faaliyet gösterdiği bölgelerde bu yıl büyümenin ortalama yüzde 2,4’e düşeceği öngörüldü.

Öte yandan, ABD’nin kıymetli bankalarından Goldman Sachs, müşterilerine gönderdiği “Türkiye (Türk lirası) oyuna geri döndü” başlıklı gelişen piyasalar raporunda, TCMB’nin para siyasetine ait değerlendirmelerde bulundu.

Raporda, “Önden yüklemeli ve kuvvetli faiz ayarlamalarıyla döviz kurunda kısa vadeli baskılar hafifledi ve bu durum, TL’nin yüksek getirisini sürdürmesini sağlayabilir” sözlerine yer verildi.

Ayrıca, Fitch Ratings’in akabinde dün milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), Türkiye’nin kredi notunu “B” olarak teyit ederken, kredi notu görünümünü “negatif”ten “durağan”a çıkardı.

Kuruluştan yapılan açıklamada, para ve maliye siyasetlerinin aktifliği ve bağımsızlığının artarken, Türkiye’nin ödemeler istikrarı durumunun, bilhassa de TCMB’nin net döviz rezervlerinin güçlenmesi halinde görünümün olumluya çevrilebileceği aktarıldı.

Tesla ve SpaceX’in CEO’su Elon Musk’ın X hesabından yaptığı paylaşımda, “Gelecek yıl Teknofest’e şahsen katılmayı ve Türkiye’deki yatırım fırsatlarını görüşmeyi dört gözle bekliyorum” tabirlerini kullanması dikkati çekti.

DOLAR/TL, HAFTAYI YÜKSELİŞLE KAPATTI

Dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,9 üzerinde 27,4096’dan tamamladı.

Analistler, BIST 100 endeksinde teknik açıdan 8.300 ve 8.200 düzeylerinin dayanak, 8.400 ve 8.500 puanın ise direnç olarak öne çıkabileceğini söz etti.

Gelecek hafta yurt içinde, pazartesi günü imalat sanayi PMI, salı günü enflasyon dataları, çarşamba günü gerçek efektif döviz kuru dataları yatırımcıların odağına yerleşti.

AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 5 artmasını bekliyor.

Ekonomistlerin eylül ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına (yüzde 5,00) nazaran bir evvelki ay yüzde 56,37 olan yıllık enflasyonun yüzde 61,91’e çıkacağı hesaplanıyor. Öte yandan, ekonomistlerin 2023 sonu enflasyon beklentisi eylülde yüzde 65,50 oldu.