Uluslararası Adalet Divanı (ICJ), Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı soykırım davasında birinci kararını açıkladı. 

Güney Afrika’nın önlem talebine ait kararı, kamuya açık oturumda canlı ilan edilen UAD, ülkenin “Gazze’de soykırım davası” başvurusunu kabul etti.

Davada İsrail aleyhine ileri sürülen tezlerin “makul seviyede” ispatlandığına hükmeden UAD Hakimi Joan Donoghue, “Yukarıda belirtilen olgular ve şartlar, Güney Afrika’nın argüman ettiği ve müdafaa istediği hakların en azından kimilerinin makul olduğu sonucuna varmak için kafidir. Gazze’deki Filistinlilerin soykırım hareketlerinden ve üçüncü hususta tanımlanan ilgili yasak hareketlerden korunma hakkı ve Güney Afrika’nın İsrail’in mukavele kapsamındaki yükümlülüklerine uymasını isteme hakkı açısından durum budur” dedi.

Mahkemenin, Gazze’de yaşanan “insanlık trajedisinin boyutlarının farkında olduğunu” söyleyen ve İsrail’e yönelik kimi tezlerin “Soykırım Sözleşmesi” kararları kapsamına girdiğini tabir eden Donoghue, Filistinlilerin bir halk olarak soykırım mukavelesi kapsamında kıymetlendirilmek için gerekli kriterleri karşıladığını aktardı.

“İSRAİL’İN TALEBİ KABUL EDİLMEYECEK”

UAD’ın, İsrail’in Güney Afrika’nın kendisine karşı açtığı davanın düşürülmesi talebini reddettiğini söyleyen Donoghue, “Mahkeme, İsrail’in davanın genel listeden çıkarılması istikametindeki talebini kabul edemeyeceğini düşünmektedir” diye konuştu.

Gazze’deki felaket boyutundaki insani durumun, önlem kararı vermesini gerektirecek seviyede “acil tehlike” teşkil ettiğine hükmeden Donoghue, İsrail’in hücumlarına maruz kalan Gazzelilerin, Soykırım Mukavelesi’nin 2. hususundaki “korunan grup” tarifini karşıladığını belirtti.

“ASKERİ OPERASYONLARI DERHAL DURDURMALI”

İsrail’in Soykırım Mukavelesi kapsamındaki fiillerin işlenmesini önlemek için tüm önlemleri alması gerektiğine hükmeden Donoghue, “İsrail devleti Gazze’de ve Gazze’ye karşı yürüttüğü askeri operasyonları derhal durdurmalı. İsrail devleti, mukavele sorumlulukları çerçevesinde Gazze’deki Filistinliler konusunda elinden gelen tüm adımları atarak soykırım kabahatini engellemekte elinden geleni yapmakla yükümlüdür” tabirlerini kullandı.

TEDBİR KARARI BAĞLAYICI MI?

Divan Kuralı’nın 59. unsuru uyarınca UAD’nin aldığı kararlar, taraflar için bağlayıcı durumda iken üçüncü ülkeler için kararın bağlayıcılığı bulunmuyor. Divan, hükmettiği kararları BM’nin ilgili kurumlarına da bildirim ediyor ve İsrail, Divan’ın beklenen önlem kararına uymazsa bu durumda Güney Afrika mevzuyu BM Güvenlik Kurulu’na taşıyarak Divan kararının uygulanması için harekete geçilmesini talep edebiliyor.

Divan’ın kararlarını icra ettirmek için kendi askeri gücü yahut organı bulunmazken bu kararların uygulanması büyük oranda BM Güvenlik Konseyi’nin tasarrufunda bulunuyor. Divan’ın kararı sonucunda oluşacak politik baskı sebebiyle üçüncü devletlerin İsrail’e açıktan askeri ve siyasi dayanak vermesinin çok daha zorlaşması beklenen olacağı biliniyor.

GÜNEY AFRİKA’DA UAD’DAN NE TALEP EDİYOR?

AA’nın aktardığına nazaran Güney Afrika, Divan’dan, İsrail’i “soykırım yapmamaya, soykırımı önlemeye ve soykırımın faillerini cezalandırmaya” zorlamak için süreksiz önlem uygulanmasını istiyor. 

Bu cins süreksiz önlemler, dava süreci devam ederken durumun daha da berbatlaşmasını önlemeyi amaçlıyor. Güney Afrika, şu 9 ihtiyati önlem kararına hükmedilmesini talep ediyor.

Bu kapsamda Güney Afrika, Divan’dan;

1- Gazze’deki askeri operasyonları derhal durdurmasına,

2- Denetimi altındaki rastgele bir küme tarafından, Gazze’deki rastgele bir askeri operasyonu ilerletecek adımlar atmamasına,

3- Filistinlilere yönelik soykırımın önlemesi için gerekli tüm makul önlemleri almasına,

4- Soykırım Mukavelesi’nin 2. unsuru kapsamına giren her türlü aksiyondan kaçınmasına,

5- Yerlerinden edilenlerin meskenlerine dönerek kâfi besin, su, yakıt, tıbbi ve hijyen materyalleri, barınak ve giysi dahil olmak üzere insani yardıma erişiminin sağlamasına,

6- Soykırıma karışanların cezalandırılmaları için gerekli adımları atmasına,

7- Soykırımın kanıtlarını koruma etmesine ve bu gayeyle gelen memleketler arası vazifeliler ve öbür yetkililerin Gazze’ye erişimini engellememesine,

8- Verilen önlemleri uyguladığına ait Divan’a nizamlı rapor sunmasına,

9- Davayı zorlaştıracak yahut uzatacak hareketlerden kaçınmasına hükmetmesini istiyor.