Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası’nda (ETSO), “Devlet Dayanakları Kapsamında Projesi Kabul Edilen Firmalara Yönelik Verimlilik Analizi” bahisli bir çalıştay düzenlendi.

Özakalın; “Sorunların takipçisiyiz”

ETSO’daki toplantı sonrası hazırlanan çalıştay raporunda sıkıntılar ve tahlil teklifleriyle ilgili şu tabirlere yer verildi;

Kalkınma Ajansları tarafından sağlanan geri ödemeli takviyelerde KUDAKA’nın yalnızca bir iştirak bankası ile çalışıyor olması nedeniyle teminat mektubu temini konusunda sorunlar yaşanmaktadır. Alternatif bankalar ile protokollerin imzalanması finansmana erişimi kolaylaştıracaktır.

İlimizde TKDK, KUDAKA, KOSGEB tarafından sağlanan takviyelerden yararlanan işletme sayısı yetersiz seviyededir. Gerek ilgili kurumlarımızla gerekse paydaşlarımızla Odamız bünyesinde birçok bilgilendirme toplantısı düzenlenmiştir. Bunlar artarak devam edecektir.

KOSGEB’in İşletme Geliştirme Dayanak Programı kapsamında sunmuş olduğu Nitelikli İşçi Takviyesinin kuralları zorlaşmıştır. Endüstride Nitelikli Eleman Takviyesi olarak güncellenen bu programda dayanak üst limiti ve çalışanın tahsil durumu ile ilgili kaidelerde iyileştirmeler olsa da yalnızca öncelikli teknoloji alanları tablosunda yer alan orta yüksek ve yüksek teknolojiye sahip işletmelerin başvurabilmesi kısıtı gaye kitleyi daraltmaktadır. Yeniden nitelikli eleman dayanaklarında ek olarak bu işçilerin istihdam edileceği alanlarda mesleksel bilgi ve deneyimlerini geliştirmeleri ismine işçi eğitimi takviyeleri de olmalıdır. Zira bu alana yapılan harcamalarda işletmeler için ek maliyet yükü getirmektedir.

İmalatçı işletmelerin üretmiş olduğu eserleri öncelikle Doğu Anadolu Bölgesi ve ülke geneline satışını gerçekleştirmelerinden ötürü yüksek fiyatlarda ulaşım/nakliye maliyetlerine katlanmaktadırlar. Bununla birlikte işletme masrafları kapsamında artan kira maliyetleri, vergi ödemeleri, SGK primleri, hammadde ve gereç sarfiyatları işletmeler için kıymetli bir sarfiyat kalemini oluşturmaktadır. Bu kapsamda vilayetimizin de 6. Bölge Teşvikleri kapsamına alınması üretimin ve istihdamın artması için hayli ehemmiyet arz etmektedir.

Medikal kesiminde faaliyet gösteren işletmelerde maliyetler yüzde 150 oranında artmasına karşın bu artış eserlere yansıtılamamaktadır. Bu durumda takviyelerden yararlanma durumu olsa da maliyet artışı ve bunun eser fiyatlarına yansıtılamaması önemli oranda külfet oluşturmaktadır. Teklif olarak ilaç piyasasında olduğu üzere satın alımlarda döviz kurunun belirli bir oranda sabit tutulması maliyetleri düşürme ismine yararlı olacaktır.

Katma paha üreten, istihdam sayısı epeyce yüksek olan, makine ekipman alt yapısı güçlü olan, tüm yasal mevzuatlara uygun bir biçimde faaliyet gösteren ve üretim kapasitesi yüksek olan işletmelerin mevcutta yararlandığı dayanakların geri ödemeli ve yapılan yatırım fiyatının epey altında olması dayanakların kâfi olmadığını göstermektedir. Yapılan harcamaların karşısında alınan dayanaklar çok küçük sayılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Acilen takviye üst limitlerinin artırılması gerekmektedir. TKDK dayanaklarında kırsal alan kuralı kapsamı daraltmaktadır. 1 ve 2. Organize Sanayi Bölgesinin kırsal alan kapsamında kıymetlendirilmesi burada faaliyet gösterecek endüstriciler için TKDK’nın açılacak davetlerine başvurulması konusunda değerli bir gelişme olacaktır.

Destek başvurusu kabul edilen firmaların takibinin sağlanması gerekmektedir. Bu süreçte yaşanan dertler varsa gerek ilgili işletme ve kurum tarafından tahlil önerile geliştirilebilir.

Ticaret Bakanlığı tarafından sağlanan fuar dayanaklarına yalnızca hukukî kişi işletmeler başvurabilmektedir. Gerçek kişi işletmeler başvuramamaktadır. KOSGEB’in yurt içi fuar takviyelerinde ise tüm fuarlar dayanak kapsamına alınmamaktadır. TOBB tarafından yayımlanan Yıllık Yurt İçi Fuar Takviminde yer alan fuarların KOSGEB dayanak kapsamına alınması uygun olacaktır.

Üretim ve ticareti gelişmiş öteki bölgeler ile rekabet edebilmek için bölgemize has ayrıcalıklı teşvik sisteminin olması gerekmektedir. Bu nedenle ilimiz ve bölgemizin rekabet gücünün artırılabilmesi için 6. Bölge kapsamına alınması uygun olacaktır.

Proje teklif davetleri yayınlandıktan sonra müracaat sürecinin akabinde kıymetlendirme süreçlerinin çok uzun olması; enflasyon farkı ve döviz kurunda meydana gelen artışlardan ötürü teklif alınan fiyat ile faturalandırılan fiyat ortasında farkı artırmaktadır. Bu durumda işletmeler alacağı takviyenin çok üzerinde bedel ödemektedir. Kıymetlendirme süreçlerinin kısaltılması döviz kurundan kaynaklanan farkları azaltacaktır. Bunun yanında makine ekipman tedarikçileri açılan proje teklif davetlerini görünce fiyat artışı uygulamasına geçmektedirler. Bu durumunda önüne geçilmesi gerekmektedir.

Kamu takviyesi veren kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, STK’lar kollektif bir ruhla çalışmalı vilayetimize ve bölgemize yönelik yapılan yatırımların, verilen dayanakların tahlili yapılmalarak daha yüksek ve randıman alınabilmesi noktasında paydaşlar birlikte hareket etmelidirler.

Erzurum’un bölgede lojistik merkezi haline getirilmesi lojistik merkezin fonksiyonelliğinin artırılması için gerekli çalışmalar yürütülmelidir. Sanayi, ticaret, turizm ve istihdamın daima bir artışının sağlanabilmesi için süratli tren sınırının ilimiz üzerinden geçmesi, uçak seferlerinin sayısının artırılması ve makul fiyatlara getirilmesi büyük değer arz etmektedir.

Destek programlarının uygulama sürecinde birçok sürecin online olarak yapılmasından ötürü bu süreçlere hakim olamayan işletmeler dert yaşamaktadır. Takviye veren ilgili kurum çalışanının takviye alacak işletme sahibine bu hususta dayanak vermesi beklenmektedir.

İş Sıhhati ve Güvenliği Sistemi, Sanayi Sicil Evrakı, Kapasite Raporu üzere dokümanlar herkes için zarurî hale getirilerek rekabette eşitlik sağlanmalıdır.

İŞKUR’un sağlamış olduğu işçi teşviklerin kapsamı daha da genişletilmelidir. Evvelki sistemde işçi sayısına nazaran part time da olsa tam vakitli da olsa 1 işçi olarak kabul edilip yüzde 30 oranında takviye alınabiliyordu. Sonrasında değişen yönetmeliğe nazaran her 30 günü 1 çalışan olarak kabul ediliyor. Bu durum işletmeleri olumsuz tarafta etkilemektedir.

İşletmelere yönelik verilen takviyelerde işletme maliyetleri de göz önünde bulundurularak bilhassa güç, kira, hammadde ve materyal maliyetlerine yönelik takviyelerde sağlanmalı ve bu takviyelerinde denetiminin sağlanacağı bir düzenek geliştirilmelidir. Yükselen işletme maliyetleri firmaların kar marjını düşürmektedir.

İşletmelerin eser ve hizmetlerini sunacağı Pazar ortamının oluşturulması gerekmektedir. Lokal üreticilerden satın alımlar teşvik edilmelidir.

Mevcut durumda OSB’lerde faaliyet gösteren işletmeler teşvik ve takviyelerden aktif bir halde yararlanabilirken bunun dışında kalan işletmeler sonlu oranda dayanaklardan yararlanmaktadır. Bu sonlar aşılmalıdır. Şu anda süt ve süt eserleri imalatı yapan işletmeler bu sonlara tabi değildir. Buna tüm dallarda imalat yapan sanayi işletmeleri de dahil edilmelidir. Vilayetimizin 6. Bölge Teşvikleri kapsamına alınması ile bu problemler ortadan kalkacaktır. Yeniden TKDK dayanakları yalnızca kırsal alana değil tüm kente yayılması gerekmektedir. Şayet mevzuat açısından bu durum uygun olmazsa KOSGEB, KUDAKA aracılığıyla bu dayanaklar kullandırılmalıdır.

Yerel ve ulusal yatırımcıların büyük ilgi gösterdiği 2. OSB 3. Etap alanda arsa tahsisleri büyük ölçüde tamamlandı. Yaklaşık 260 yatırımcı daha 3. Etap alandan arsa tahsisi talep ediyor. Mevcut durumda bu taleplerin karşılanması mümkün değil Yatırımcılarımızın ağır arsa taleplerinin karşılanması için tek tahlil yolu; 3. Etap alanın ön kısmında bulunan Ulusal Savunma Bakanlığı’nın tasarrufundaki 1,5 milyon metrekarelik alanın da 2. OSB’ye tahsis edilmesidir. Bu mevzuda en kısa müddette sonuç alınması, Erzurum’un endüstrileşmesi manasında hayati kıymet taşıyor.

Devletimizin sunmuş olduğu dayanaklar üretim ölçülerinde artış sağlamaktadır. Bu durumun avantajları olduğu kadar dezavantajları da bulunmaktadır. Teknolojik alt yapının güçlenmesi iş gücü sayısını azaltmakta 10 çalışanın yapacağı iş artık 2 kişi ile de yapılabilmektedir. Bu durum gelecekte işsizlik sıkıntısını artıracağından ötürü gerekli tedbirler alınmalıdır.

Mevcut durumda takviye ölçüleri günümüz şartlarına nazaran hayli yetersiz kalmaktadır. Verilen takviyeler harcama sayılarının çok altında kaldığından işletmeler dayanak üst limitlerinin artırılmasını beklemektedirler.

Kredi temininde yaşanan külfetler işletmeler için finansal manada darboğazlar oluşturmaktadır. Ayrıyeten banka sürecindeki prosedürlerin uzun olması müracaatları zorlaştırmaktadır. İşletmeler bankalardan teminat mektubu yahut kefalet mektubu alma noktasında prosedürlerden ötürü külfet yaşamaktadırlar.

İşletmelerin tanıtımına öncülük edilmeli ve tanıtım sarfiyatları için de bütçe ayrılmalı. Bu kapsamda KOSGEB’in marka tescil evrakı olan işletmelere sağladığı tanıtım sarfiyatları dayanak kapsamında iken daha sonra yürürlükten kaldırılmıştır bu ve buna benzeri takviyelerin tekrar verilmesi büyük değer arz etmektedir.

Kamu kurum ve kuruluşları gereç temininde öncelikli olarak vilayetimizde yer alan lokal üreticileri tercih ederek dayanak olmalıdır. Kamu kurum ve kuruluşları ve iş dünyası birlikte hareket etmelidir. – ERZURUM