Bireysel emeklilik sistemindeki (BES) büyüme, otomatik BES’te istenen basamağa ulaşılamasa da devam ediyor. Bilhassa 18 yaş altı bireylerin istekli BES kapsamına alınması bu mevzuda değerli bir tesir yaptı. Ayrıyeten devlet katkısının yüzde 25’ten yüzde 30’a çıkarılması, BES birikimlerini bozdurmadan çeşitli kriterlerle çekme hakkı imkanı sağlanması üzere yeni adımlar da bu gelişmede öne çıkıyor. İşte ayrıntılar:

• Emeklilik Nezaret Merkezi’nin (EGM) 25 Ocak prestijiyle yayımladığı bilgilere nazaran 2023’ün tıpkı devrine kıyasla istekli BES’teki net iştirakçi sayısı 798 bin 175 kişi artarak 8 milyon 744 bin 74’e ulaştı. Tekrar birebir tarihler prestijiyle devlet katkısı dahil fon meblağı yüzde 78.6 artarak 726 milyar 309 milyon lira oldu. Bunun 643.1 milyar lirası iştirakçi fon meblağı, 83.2 milyar lirası devlet katkısı olarak kayıtlara geçti.

ORTALAMA 9 BİN 714 TL

• Otomatik BES kapsamında ise net çalışan sayısı 578 bin 929 kişi artarak 7 milyon 302 bin 255’e yükseldi. Devlet katkısı dahil toplam fon fiyatı da yüzde 69.1 artarak 56.1 milyar lira oldu. Bunun da 52.7 milyar lirası çalışan fon meblağı, 3.4 milyar lirası devlet katkısı olarak hesaplandı.
• Gönüllü ve otomatik BES’in toplamına bakıldığında da iştirakçi ve çalışan sayısı 16 milyon 46 bin 329 kişi, devlet katkısı dahil toplam fon meblağı da 782.4 milyar liraya ulaştı. 
• Öte yandan Türkiye’de Haziran 2021’de uygulaması başlatılan ve 18 yaş altı çocukların istekli BES’e dahil edilmesini hedefleyen “çocuklu BES”teki gelişme ise daha süratli. 19 Ocak prestijiyle açıklanan bilgilere nazaran çocuklu BES’teki net iştirakçi sayısı 423 bin 385 kişi artarak 1 milyon 42 bin 992’ye yükseldi. Devlet katkısı dahil fon büyüklüğü de geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 302 artarak 13.3 milyar lira oldu.
• Bunların yanında yıllık bazlı datalara bakıldığında, istekli BES kapsamında yıl içinde ödenen nizamlı katkı hisselerinin ortalaması, enflasyonun da tesiriyle 2023 yılında 9 bin 714 liraya çıktı. Bu sayı 2022 yılında 5 bin 877 liraydı.

EN AĞIR İŞTİRAK ‘0’ YAŞ GRUBUNDA!

EGM datalarına çocuklu BES’e katılanların yaş dağılımı açısından bakıldığında, ailelerin daha çok doğum sonrası çocukları için şirketlerle mukavele imzaladığı görülüyor. 19 Ocak prestijiyle yayımlanan datalara nazaran “0 yaş” kümesindeki iştirakçi sayısı 87 bin 747 kişi oldu. Bu yaş kümesini 71 bin 67 şahısla “1 yaş”, 68 bin 651 şahısla “4 yaş”, 68 bin 90 bireyle “3 yaş”, 67 bin 895 bireyle “5 yaş” ve 67 bin 849 şahısla “2 yaş” kümeleri izliyor. Ayrıyeten EGM’ye nazaran çocuklu BES’te 18 yaş altının hududu olan “17 yaş” kümesindeki iştirakçi sayısı ise 29 bin 592 kişi.

‘BİRİKİMLERE KÜÇÜK YAŞTA BAŞLANMALI’

Garanti BBVA Emeklilik, dijital kanallardan BES başlatan müşterilerine yönelik kampanyasına bu yıl da devam ediyor. Buna nazaran tüketiciler, ayda 250 TL’ye kontrat başlatabiliyor ya da ayda 1000 TL ödemeli BES’le birikimlerine ek 1000 TL ek yarardan yararlanabiliyorlar. Ayrıyeten 18 Şubat’a kadar çocuklu BES başlatan 30 müşteriye de karne ikramı olarak 10 bin TL kıymetinde ikram çeki verilecek.

Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer, “Çocukların BES’e dahil olmalarını ve gelecekleri için birikime küçük yaşta başlanmasını çok önemsiyoruz. Şimdiden 1 milyon çocuk BES’li oldu” dedi.

MOBİLLE MÜRACAAT OLANAĞI

Akbank’ın taşınabilir uygulaması üzerinden kişisel emeklilik sistemi (BES) müracaat süreçlerini de yapmaya başladığı açıklandı. Buna nazaran taşınabilir uygulamaya taşınan AgeSA BES eserleriyle, banka müşterilerine vakitten tasarruf ederek geleceklerini teminat altına alma imkanı sunacak.

‘İSTİKRARLI BÜYÜME 2023’TE DE SÜRDÜ’

Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, BES’in istikrarlı büyümesini geçen yıl da sürdürdüğünü tabir ederek “Önümüzdeki süreçte yürürlükte olacak kısmi çekiş hakkı, BES iştirakçisine kredi kolaylığı üzere yeni düzenlemeler ile BES’in iştirakçiler nezdinde gördüğü teveccüh daha da artacaktır” dedi. Şirketiyle ilgili de bilgi veren Sincek şöyle konuştu: “15 faizsiz fon seçeneği ve 18.8 milyar TL’lik fon büyüklüğüyle, toplam BES iştirakçisi sayısında hissemizi yüzde 5.4’e çıkardık. 1.1 milyon BES mukavelesi ve 325 bin poliçesi ile daldaki 10. yılımıza daha güçlü adımlarla girdik.”

EN YÜKSEK DEVLET KATKISI 72 BİN LİRA

Yeni minimum fiyatın uygulamaya girmesiyle bir iştirakçi ya da çalışanın yararlanabileceği azamî devlet katkısı da yükseldi. Bu katkı hala yıllık brüt taban fiyatın yüzde 30’u. Buna nazaran 2024’te en çok devlet katkısı 72 bin 9 lira oldu. Bu katkıdan faydalanabilmek için de iştirakçilerin 240 bin 30 lira TL yatırması gerekiyor. Ayrıyeten yıl içerisinde iştirakçilerin BES ödemeleri bu üst limite ulaşırsa ödeme yapmaya devam edenler açısından ödenecek devlet katkısı meblağı bir sonraki yıla, örneğin 2025’e aktarılıyor.

Öte yandan otomatik iştirak (otomatik BES) kapsamında olanların devlet katkısının ayrıyeten hesaplandığı unutulmamalı. Bu nedenle her ikisinde de olanlar açısından devlet katkısı en çok 144 bin liraya ulaşıyor.

TASARRUF TERCİHİNDE HİSSESİ YÜZDE 10 OLDU

ING Türkiye tarafından düzenlenen “Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması”nın Temmuz-Eylül 2023 periyodu sonuçları, tasarruf aracı tercihlerinde ferdi emeklilik fonlarının hissesinin yüzde 10’a gerilediğini gösterdi. Bu oran Nisan-Haziran 2023’te yüzde 12, Temmuz-Eylül 2022’de ise yüzde 17 idi. Bu cins fonların hissesi Ocak-Mart 2019 devrinde yüzde 32’ye kadar çıkmıştı.

Ayrıca tekrar bu araştırmaya nazaran Türkiye’de tasarruf sahiplerinin oranı Temmuz-Eylül 2023’te yüzde 20.5 oldu. Bu oran Nisan-Haziran 2023’te yüzde 25.3’tü.

SEDDK YENİ YASAL DÜZENLEME YAPTI

Bireysel emeklilik sisteminden (BES) çıkmadan birikimleri teminat gösterme imkanı sağlayan ve bu yıl yürürlüğe giren düzenlemeyle ayrıntılar netleşiyor. 

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), BES’teki iştirakçilerin bu cins mukavelelerden kaynaklı alacaklarını bankalara periyodu sonrası için yeni adım attı ve bankalara devredilecek kaynakların değerlendirileceği fonları belirledi. Buna nazaran iki adet “Merkezi Alacağın Dönemi Emeklilik Yatırım Fonu” kurulacak. Tekrar sistem paydaşlarının farklı risk seviyelerinde fon gereksiniminin karşılanması için mevcut merkezi alacağın bölümü fonlarının haricinde biri iştirak asıllı finans prensiplerine nazaran yönetilmek ve fon unvanında “katılım” ibaresini bulundurmak kaydıyla iki adet ”temkinli değişken” yahut ”muhafazakâr değişken” unvanlı fon yetkilendirilmesi yapılacak. Bu fonların kuruculuğunu üstlenmek isteyen BES şirketleri ise 12 Şubat’a kadar SEDDK’ya müracaat yapabilecek. Fonların risk kıymetleri ise 1-2 olarak belirlendi. 

YENİ GÜNDEM ÜNİVERSİTELİ VE TAMAMLAYICI EMEKLİLİK

Kısa mühlet evvel kabul edilen ve 2024-2028 periyodunu kapsayan 12. Kalkınma Planı’nda ferdî emeklilik sistemiyle ilgili de birçok maksat ve siyaset var. Bunların bir kısmı hem yıllık program (2024) hem orta vadeli programda (2024-2026) da yer aldı. 12. Kalkınma Planı’nda “Yurtiçi Tasarruflar” başlığı altında yer alan ve BES’lileri artırmayı öngören maksatlar ortasında şu noktalar öne çıkıyor: 

• Otomatik BES’in patron katkısını da içeren ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacak.
• BES’te yapılan kesintilerin sadeleştirilmesi ve azaltılması sağlanacak.
• Yaş ve yıl kurallarını karşılayan BES iştirakçilerinin fonları, plan periyodunda ihdas edilecek sigorta eseri kapsamında, isteğe bağlı olarak uzun periyot bakım teminatına dönüştürülecek.
• Yükseköğretim kurumlarına kayıtlı 25 yaş altı öğrencilerin BES’e iştiraklerini ve sistemde kalmalarını teşvik edici uygulamalar yaşama geçirilecek.
• BES fon çeşitleri iştirakçilerin birikimleri için daha fazla katma paha üretecek halde tekrar tasarlanacak, devlet katkısı getirilerinin artırılmasını, kesintilerin sadeleştirilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılacak.

ÖZGÜR BİR PLATFORM SUNMA PEŞİNDELER

Anadolu Hayat Emeklilik’in 2007’den bu yana düzenlediği “Kadın Gözüyle Hayattan Kareler Yarışması’yla ilgili yeni müracaat süreci başladı. “Hayata Dair” temalı yarış için son tarih 11 Mart olarak açıklandı.

Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu’nun danışmanlığında sürdürülen yarışa bugüne kadar 27 bini aşkın bayan fotoğrafçı, 102 binin üzerinde fotoğrafıyla katıldı. Yetkililer şuna dikkat çekti: “Kadın Gözüyle Hayattan Kareler, bir müsabaka olmaktan öte bayanların kendilerini diledikleri üzere söz edebildiği özgür bir platform sunma ayrıcalığıyla öne çıkıyor.” Müsabakada ayrıyeten para mükafatı de var.

‘DEĞERLERE DAYALI KÜLTÜRÜ TEŞVİK ETTİK’

NN Hayat ve Emeklilik’in, Top Employer Enstitüsü tarafından “2023 yılının En Yeterli İşvereni” seçildiği açıklandı.

Bu mükafatı üst üste sekizinci kere aldıklarını ve listede sigorta bölümünü temsil eden tek şirket olduklarını anımsatan NN Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Anna Grzelonska, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Şirketimizde kıymetlere dayalı bir kültürü teşvik ediyoruz ve meslektaşlarımızı en âlâ olmaları için güçlendiriyoruz. Herkesin güzel karşılandığını, bedelli olduğunu ve hürmet duyulduğunu hissettiği bir ortam yaratma konusunda çeşitlilik ve iştirak gayretlerimizi geliştirmeyi hedefliyoruz.”