Üzerinde üniforması, boynunda da garmoşkası var (Garmoşka yahut bayan, tıpkı akordeon üzere körüklü çalgılar ailesinden. Akordeonun bir tarafında daktilo düğmesi üzere akor düğmeleri, öbür taraftaysa piyano stili klavyenin olmasına karşılık bayan yahut onun küçüğü olan garmoşkada, her iki tarafta da daktilo düğmelerini andıran düğmeler var. Sovyet askerlerinin tanınan enstrümanıydı). Giriş kesimi çaldıktan sonra yolculara kimliğini göstererek “Ben, Ukrayna’nın doğusunda en güçlü yerlerde savaştım. Yaralanınca geri saflara çekildim” diye kendini tanıttı. Akabinde, “Evet, şimdiki parçayı, kumandanımız (dönemin Ukrayna Genelkurmay Lideri Valeriy) Zalujni’nin erdemine çalıyorum. Şimdi (Ukrayna Devlet Lideri Volodimir) Zelenski onu misyondan almamışken onun müziğini çalalım” deyince kondüktör bayan devreye girip ona “Burası, bu mevzuların konuşulacağı yer değil. Sizi çıkartırım buradan” karşılığını verdi. Adam ise “Ben, makinisti tanıyorum. Çıkartamazsın” dedi. Kondüktör üstelemeyince adam, “Zalujni kumandanımız, Rusları ezeceğiz” kelamlarıyla bir marş çalmaya başladı. Bestesi hoş ve coşturucuydu. Lakin vagonda coşan kimseyi görmedim. Meğer savaşın birinci bir yılı ne kadar farklıydı: Birisi, metronun yürüyen merdiveninde “Slava Ukrayini” diye bağırıverse tüneldeki kalabalık “Geroyam Slava!” (Yiğitler yaşasın) diye yanıtlıyordu. Artık o havadan eser yok. Şimdilerde hazırlanan yeni seferberlik yasa tasarısı, yüz binlerce kişinin daha askere alınmasını öngörüyor. Ancak genel bezginliğin ve asker kaçaklarının arttığı kaidelerde bu yasanın nasıl uygulanacağı aşikâr değil.

‘ERTESİ GÜN’ GERİLİMİ

Cepheye istekli gidip savaşmış, yaralanmış pek çok kişi de bu garmoşka çalan ileri yaştaki askerin ekonomik durumuna düşüp cephe gerisindeki sivillerin umursamaz tutumuyla karşılaşacak. Cephe sonrası sendromu yaşayacak yüz binlerce askerin -ihtiyaçları karşılanmadığı takdirde- yaratabileceği tansiyon nelere yol açar bilinmez.

O konserin sonraki günü Zalujni tasfiye edildi. Zelenski, Zalujni’nin etrafında bulunan birtakım şahısları vazifeden aldığını ve yeni bir stratejinin uygulanacağını açıklayınca Zalujni, savaştaki yeni stratejiyi yeni kumandanların uygulaması gerektiğini söyleyip misyondan affını istemiş (basına yansıyan kısmı böyle).

SİYASİ İLGİ ÇEKİYORDU

Aslında bu, sürpriz bir gelişme değil. Zelenski’yle Zalujni’nin ortasının giderek açıldığı son üç aydır herkesin bildiği bir bahisti. Problemin bir teknik, bir de siyasi boyutu var: Bir tarafta Zalujni’nin Bahmut üzere savunma imkânı fazla olmayan yerlerde asker feda etmeden daha sağlam mevzilere çekilmeyi savunmasına karşılık Zelenski etrafı, Bahmut’un savunmasında ısrar etmiş ve sonuçta hem çok sayıda asker kaybedilmiş, hem de bölge Rusya’nın işgaline uğramıştı. Artık de Avdiyivka konusunda emsal gelişmenin olabileceği konuşuluyor. Öbür taraftansa Zalujni’nin profesyonel bir kumandan olarak siyasi reytingi yükselişe geçmişti ve çabucak herkes, Zalujni’nin sivil siyasete atılması halinde Zelenski’ye önemli bir rakip olabileceğini konuşuyordu. Batı Ukrayna’daki milliyetçi çevreler, Zalujni’yi baş tacı ediyordu. ABD basınının yazdığına nazaran Zelenski, Zalujni’yi misyondan alma kararını Washington’a bildirmiş, oradan yeşil ışık gelmesi üzerine de vakit kollamaya başlamıştı.

Bu misyon değişikliği, savaşın biraz daha kızışabileceğine işaret ediyor. İlkbahar yaklaşırken savaş tekrar sıcak evresine girdi. Zelenski’nin yüreği mi yoksa Zalujni’nin ihtiyatı mı daha gerçek, bunu önümüzdeki aylar gösterecek.

[email protected]