Erzincan‘ın İliç ilçesinde maden ocağındaki toprak kaymasından saatler evvel alanda çatlaklar görüldüğü bilgisi, zanlılardan kimilerinin sözlerinde yer aldı.

Çöpler köyündeki maden ocağında toprak kaymasına ait yürütülen soruşturma kapsamında tutuklanan 6 zanlı ile isimli denetim koşuluyla hür bırakılan 3 şüpheliden 2’sinin İliç Sulh Ceza Hakimliğindeki sözlerine ulaşıldı.

Tutuklu zanlılardan oksit kısmı başmühendisi M.B, maden ocağında 2023 yılından itibaren liç bölgesinde misyon yaptığını söyledi.

M.B, 2020 yılından itibaren bir şirketle danışmanlık konusunda anlaşıldığını ve nereye ne dökeceklerini bu şirketin çizdiğini anlatarak, “Proje ünitesi bu şirketle birlikte yığın liç işinde bizi yönlendiriyordu. Oradan gelen talimatlar doğrultusunda nereye ne kadar dökeceğimizi dizayna uygun belirliyorduk.” dedi.

“O gün de 12.00 üzere patlatma yapıldı”

Liç bölgesinde mebran işini ve inşaat işlerini iki farklı firmanın yaptığını belirten M.B, kamyonla materyal taşınması, delme, patlatma işlerini bir firmanın yaptığını lisana getirerek, “O gün de 12.00 üzere patlatma yapıldı.” tabirini kullandı.

Başka bir firmanın da inşaat ve kaba hafriyat işlerini liç bölgesinde yaptığını anlatan M.B, “Ancak projeye uygun yönlendirmeyi Anagold şirketi proje ünitesi yapmaktadır. Her basamak 8 metreden oluşturulmakta, projeye nazaran 36. basamağa kadar çıkma yetkimiz vardı. Biz 33. basamaktayken bu olay meydana geldi.” biçiminde söz verdi.

“Yığın için kıdemli süpervizörümüz K.Ö. bize çatlaklar olduğunu söyledi, toplantıyı bırakarak alana çıktım. Çıkmadan evvel de A.C’ye mevzu hakkında bilgi verdim. Alanda evvel çatlakların olduğu yeri gezdik, çatlaklar çizgi hat uzunluğu formundaydı. Güneybatıdan kuzeydoğuya hakikat süreklilik arz ediyordu. Jeoteknik B.M. ile görüşme yaptık, kendisi 70 milim kayma olduğunu söyledi. Bu kayma ölçüsü tehlikeli bir ölçüdür, bütün çalışanların alanı terk etmesi için hızlı bir formda bağırarak ikazda bulundum. Ellerinde ne materyal varsa bırakıp çıkmalarını söyledim. Onlar alanı terk edene kadar ben alanı terk etmedim. Biz alanı büsbütün boşalttık, saat 10.00’da toplantıya katılmak için oradan ayrıldım. Daha sonra 10.30’da liç bölgesine gittik, yolların hepsini kapattırdım. J.R.G, B,A. ve C.S.H. ile liç bölgesine gittik, biz gidene kadar solüsyon devam ediyordu. Masraf gitmez tüm yolları kapattık, çalışmayı bitirdik ve alanı büsbütün boşalttık.”

“Hiblicin art tarafında patlatmalar yapılıyordu, olaya sebep olabileceğini düşünüyorum”

Şirket bünyesinde çalışan üst seviye yönetici olduğunu düşündüğü 3 yabancı şahsın liç alanını görmek isteğini söyleyen M.B, şunları anlattı:

“Bizim dubalarla yolu kapattığımızı görünce S. beyefendi mahzur olmaya çalışıyor, K.M.A’yı arıyor. Müsaade verince 3 otomobille liç bölgesine giriyorlar. Mutlaka bu bireylerin alana girmesinde bilgim olmamıştır. Üç yabancı şahıs ve E. hanım ile K.M.A. liç bölgesinin üst kısmına çıkıyorlar lakin Adnan Keklik alt orta kısımdan geri dönüyor, 14.28’de tam dönerken olay meydana geliyor. Kenan Öz ve Ramazan Çimen de farklı otomobille yeniden onlarla bölgeye girmişler, benim bunlardan haberim yoktu. Bu alanın yıkılmasına sebep olarak birinci aklıma gelen sebep, dizaynında bir sorun olmuş olabilir. Projelendirmede sorun olduğunu düşünüyorum ayrıyeten patlatmanın da bu olayı tetiklemiş olabileceğini düşünüyorum zira hiblic alanının genişletilmesi için de hiblicin art tarafında patlatmalar yapılıyordu. Bunun da olaya sebep olabileceğini düşünüyorum.”

Tutuklu zanlılardan şirketin oksitproses müdürü H.Ü ise liç bölgesindeki projelendirmenin yurt dışı kaynaklı bir firmaya ilişkin olduğunu söz etti.

Bu şirketin projelendirmeyi yaptığı bilgisini veren H.Ü, “Şirket bünyesindeki projeye nazaran 36 kata kadar yükleme yapılmasında bir külfet yoktu, biz daha 33. kattaydık. Liç bölgesinde kırılmış materyalin serilmesi ve sulama süreçlerini yapıyorum.” diye konuştu.

“Doğu bölgesinde 2 radar ve 2 robotik makine eksikti”

Olayın meydana geldiği liçin 2010 yılından itibaren yapıldığını belirten H.Ü, savunmasına şöyle devam etti:

“Bu bölgedeki ana yönlendirmeyi Anagold’un mühendisleri yapmaktadır lakin bölgede çalışanlar taşeron firmanın personelleri olabilmektedir. Radar işletme kısmı her pazartesi raporlarını bizle paylaşırdı. Liç projesine gerek kaplanılan alan gerekse de yükseklik olarak uyulmuştur ve fazla yükleme yapılmamıştır. Doğu bölgesinde 2 radar ve 2 robotik makine eksikti. Bunun için açık işletme ünitesi bütçesinden yer ayrıldı lakin olay olduğu tarihte bu bölgede şimdi aygıtlar alınmamıştı. Serme sürecinde serilen toprak içerisine çimento ve kireç eklenmektedir. Bunun azaltılması veya çoğaltılması tahlile gönderdiğimiz şirket içerisindeki teknik ünite ve dışarıda tahlili yapan firmaya aitti. Oradan gelen talimatlar doğrultusunda ölçüye azaltma yahut çoğaltma yapabiliyorduk. Kendi bünyemizde bunun kararını veren kişi değildik.”

Liç yerin altında yer alan kısımdaki su ölçüsünün daima takip edildiğini kaydeden H.Ü, şunları anlattı:

“Toprağa verilen solüsyon da birebir halde takip edilmektedir, bu süreçlerle bizim ünitemiz ilgilenmektedir. Solüsyon verdiğimiz kısımlarda göllenme olduğunda biz burayı zati kesebiliyoruz ve denetliyoruz. Liç bölgesinde 3 gün evvel olan kaymayla ilgili bana rastgele bir raporlama yapılmamıştı. Misyona başladığım birinci periyotta liç bölgesinde bir açılma olmuştu lakin bu radarla tespit edilemeyecek kadar az bir alandı. Burayı çakılla jeoteknik ünitesinin verdiği bilgi doğrultusunda kapattık, rastgele bir düşünce olmadı. Esasen 20 ve 50 milimetre ortasındaki açıklarda dertli bir durum olabileceği kıymetlendirilerek jeoteknik üniteden dayanak aldık ve buraya müdahale edildi. Jeoteknik ünite birebir vakitte radarla liç bölgesini denetleyen ünitedir. Olay günü izindeydim, bir kusurum olmadığını söylemek istiyorum.”

“Radarı denetim ettiğimde kritik seviyeyi geçen bir hareket gördüm”

Adli denetim kaidesiyle hür kalan kıdemli jeoteknik mühendisi A.R.K. ise liç bölgesindeki radar sistemini denetim edip kritik düzeye ulaştığında ikazları veren kişi olduğunu belirtti.

A.R.K. 10 yıldır birebir ünitede vazife yaptığına işaret ederek, “1-12 Şubat’ta izinliydim, 13 Şubat’ta saat 10.30’da işbaşı yaptım ve alana gittim. Ünitemizdeki işçi B.M. 09.30 üzere beni aradı, bilgi verdi. Aslında 09.30’da bütün ünitelere mail gönderilmişti.” dedi.

Ofise gittikten sonra alana geri döndüğünü, döndüğünde dubalarla kapatma süreci yapıldığını aktaran A.R.K, tabirine şöyle devam etti:

“2018’de liç bölgesinde faz 4 kısmında bir heyelan meydana gelmişti, bu türlü bir olay doğrudur. Alana gittiğimde çatlak olan kısımları görmek için denetim yaptım. Güney duvarındaki çalışmalar şimdi tamamlanmadığı, ortada boşluk olduğu için kuzeye hakikat bir hareket gördüm. Radarı denetim ettiğimde kritik seviyeyi geçen bir hareket gördüm. Artık boşluğunun doldurularak çatlakların giderilemeyeceğini ve bölgede çalışma yapmanın tehlikeli olduğunu belirledim. Sonrasında bir mail yazdım, hareketin kritik düzeyde olduğunu, bölgede çalışma yapılmaması gerektiğini ve siyanürün kesilmesi gerektiğini söyledim. M.B ile J.R.G’nin odasına gittim ve tespitlerimi aktardım. Tespitlerim onaylandı ve gerekenler yapıldı. Yemek yedik ve saat 13.30 üzere tekrar alana gittik, alanda son defa tansiyon çatlaklarını denetim etmek istedim. Gözle görülür açılma var mı diye bakmak istedim. Araçla gittiğimiz burun kısmında 50 santimlik çökme fark ettim. Alanın çok tehlikeli olduğunu anladım, alanın tahliye edilmesi gerektiğini söyleyerek ofise geri döndüm ve bu sırada olay oldu. Ben ve altımdaki çalışanla birlikte olay anından 15 dakika evvel olay yerinden ayrıldık.”

Adli denetim kuralıyla özgür bırakılan maden mühendisi M.T. de 12 Şubat’ta misyona başladığını kaydetti.

M.T, “Olayın olduğu tarihte şimdi oryantasyon eğitimim tamamlanmamıştı, maillerim açılmamıştı. Açık işletme maden müdürü olarak misyon yapacaktım. Sonraki gün bu olay oldu. Başlamış olsaydım asıl misyonum maden çukurundan alınan cevherin kırıcıya götürülmesine kadardır. Liç bölgesi ile ilgili rastgele bir vazifem ve bilgim yoktur.” sözünde bulundu.

(Sürecek)