Kalın bağırsak (kolon ve rektum) kanserleri hem erkeklerde hem de bayanlarda 3. sıklıkta teşhis alan kanser cinsidir. Hastalığın yaklaşık %70’i kolonda ortaya çıkmaktadır. Hem sıklığı hem de vefat oranı bayanlara nazaran erkeklerde daha yüksektir. Kanser tarama metotlarının yaygınlaşmasıyla bir arada %80’i erken evrede yakalanabildiğinden son yıllarda kolon kanserlerine bağlı ölümlerde bir azalma kelam konusu olmuştur.

BİRİNCİ VE İKİNCİ EVRE:

Yeni teşhis almış erken evre kolon kanserlerinde (evre 1 ve 2) temel tedavi; tümörün etraf lenf bezleri ile birlikte çıkartılmasıdır. Bu evrede yalnızca cerrahi tedavi ile birlikte hastaların %90’ında tam şifa sağlanabilmektedir.

ÜÇÜNCÜ EVRE:

Evre 3 üzere etrafında sarılı olan lenf bezlerine sıçramış olması yahut evre 2 olup tümöre ilişkin yüksek riskler taşıyanlarda tekrarlama riski %40-60’lara ulaşmaktadır. Bu durumda ameliyat sonrası gözetici kemoterapi tedaviler ile sağ kalım %5-15 oranında artmaktadır.

Lenf nodlarına yayılmış olan kolon kanserli hastalarda evvelce 6 ay kemoterapi tedavisi verilmekteydi lakin son çalışmalarda düşük riskli lenf nodları tutulumu olan hastalarda 3 aylık kemoterapi tedavisinin de kâfi olacağı görüldü.

DÖRDÜNCÜ EVRE:

Hastalığın diğer organlara sıçradığı evre 4’de standart tedavi kemoterapidir. Lakin karaciğer ve akciğer üzere sonlu organ yayılmalarında kemoterapi yanı sıra bu bölgelere yönelik ameliyat ve radyocerrahi üzere yollarda değerli bir yere sahiptir.

AKILLI İLAÇLAR TEDAVİDE KIYMETLİ GELİŞMELER SAĞLIYOR

Günümüzde yeni geliştirilmiş olan kemoterapi ilaçları ve amaca yönelik casuslar ile kolon kanserli hastaların tedavisinde kıymetli gelişmeler yaşanmıştır. Moleküler amaçlı tedaviler bir öbür deyişle akıllı ilaçlar olarak da bilinen ilaçlar kolon kanseri tedavisinde kıymetli bir ilerleme kaydetmiştir.

Kombine kemoterapilerin yanında hangi moleküler maksatlı tedavilerin ekleyeceğine hem tümördeki RAS ve BRAF durumu hem de hastalığın sağ yahut sol kolon yerleşimi karar verir. Bu tedaviler ekseriyetle 4. evre kolon kanserli hastaların birinci iki seçenek tedavilerini oluşturur. Ayrıyeten mikrosatellit instabilite (MSI) saptanan kanserlerde birinci seçenek olarak bir immünoterapi casusu verilir ve kemoterapiden iki kat daha tesirli olduğu saptanmıştır.

Son yıllarda genomik incelemeler sayesinde kanserin genetiği çözülmeye başlanmış olup her hastanın tümörünün başkasından farklı olduğunu öğrenmiş bulunmaktayız ve şahsileştirilmiş tedaviler uygulanmaya başlandı. KRAS G12C, G12R üzere farklı KRAS mutasyonları, NTRK füzyonu, HER-2 mutasyonları, FGFR, ROS ve ALK füzyonu üzere moleküler değişiklikler sayesinde gayeli tedaviler için seçenekler oluşturmaktadır.

Kanserler ilerleyen süreçlerde genetik değişiklikler göstermektedir. Moleküler bir değişiklik yeni bir tedavi fırsatını yaratabilir. Gelişmiş genetik teşhis prosedürleri (likit biyopsiler) sayesinde kandaki tümöre bağlı hür dolaşan DNA’nın tahlili sayesinde farklı maksatlı tedaviler için ışık tutabilir.