Bilim insanları, DEHB üzere ziyanlı olduğu sanılan kimi genetik farklılıkların neden hala var olduğu konusunda uzun vakittir araştırmalarına devam ediyor. 

Elde edilen son bulgulara nazaran, bugün ‘bozukluk’ olarak addedilen bu durum, evrimsel süreçte çabucak göze çarpmayan kıymetli yararlar sağladığı için varlığını sürdürüyor olabilir.

Örneğin; orak hücre anemisi, uzun vakittir hayatta kalmayı artırıcı faktörlerin içerisinde kabul edilmekte, çünkü taşıyıcılarının, sıtmaya karşı bir muhafaza geliştirdiği görülmekte.

Şimdi ise DEHB’nin, insanlara bir hayatta kalma yolu sunduğu ve bu yüzden, bu bozukluğun hala yaşamaya devam ettiği sav ediliyor. 

Hakemli bilimsel mecmua Proceedings of the Royal Society B’de yayınlanan bir araştırmaya nazaran, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) semptomları, Paleolitik Çağ’da yaşayan atalarımızın “hayatta kalma maharetlerine yardımcı olmuş” olabilir.

ÇİLEK TOPLAMA DENEYİ

Pensilvanya Üniversitesi’nden araştırmacılar, bu iddiayı ispatlamak için gönüllülere, bir “yiyecek arama oyunu” oynattı ve iştirakçilere, sanal ortamda oluşturulan bir çalılıkta sekiz dakika içinde “bulabildikleri kadar çok çilek toplama görevi” verdiler.

Katılımcılar, kâfi sayıda meyveye ulaştıktan sonra, “aynı çalılıkta kalma ya da öteki bir çalılığa geçme” seçeneğine sahipti. Burada, iştirakçilerin, “yeni bir çalılığa seyahat etmeyi mi yoksa mevcut çalılıktaki tüm çilekleri toplamayı mı seçecekleri” test edildi.

Öte yandan, iştirakçilerden deney öncesi düzgün bilinen bir DEHB anketinde kendilerini değerlendirmeleri istenmiş ve bu çerçevede yüzde 45’i, DEHB göstergeli olarak tanımlanmıştı.

DAHA FAZLA ÇİLEK TOPLADILAR

Araştırmanın sonuçlarına nazaran, DEHB semptomlarına sahip olsun ya da olmasın, deneye katılan herkesin, “yeni çalıya seyahat müddeti daha kısa olduğunda ilerlemeyi seçme” oranı daha yüksekti.

Tahmin edildiği üzere, DEHB semptomları olan şahısların çalıları terk etmeyi seçme oranı başkalarına nazaran daha yüksekti ve DEHB semptomları olan şahıslar yüzde 16 daha fazla çilek topladılar. Lakin onlar bile çalılıklarda beklenenden daha uzun müddet kaldılar. 

Deney bu çerçevede ayrıyeten, bir misyona uzun mühlet takılıp kalmanın verimsiz olduğu sonucunu da ortaya koydu.

DEHB AVANTAJ SAĞLIYORDU

Araştırmacılar, bulgular hakkında şu yorumları yaptı:

“Bulgularımız, DEHB özelliklerinin kimi ortamlarda yiyecek arama avantajları sağladığını ve bu durumun yeni keşifleri tercih eden bir adaptasyonu yansıtabileceğini ortaya koyuyor…”

Araştırmacılar ayrıyeten, yüzlerce farklı canlı cinsinin, bu çeşit misyonlara yaklaşımının test edildiğini ve hepsinin yeni yerler için tanıdık, ama randımanı azalan bölgeyi ne vakit terk edecekleri konusunda benzeri sonuçlar gösterdiğini belirtiyor.

IFL Science’ta yer alan habere nazaran, geçmişimizdeki bir şey, birden fazla insanı bu oyundakine benzeri bir çalılıkta, ülkü olandan daha uzun müddet kalmaya itiyor olabilir.

DEHB NEDİR?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan ve dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik üzere belirtilerle kendini gösteren bir nörogelişimsel bozukluktur.

Dikkat Eksikliği Belirtileri:

• Zorlanarak dikkatini toplama ve sürdürme
• Detaylara dikkat etme güçlüğü
• Dikkatin çarçabuk dağılması ve vazifeler ortasında geçiş yapmakta zorlanma
• Sık sık eşyaları kaybetme yahut unutma

Hiperaktivite Belirtileri:

• Duramama, yerinde oturamama
• Sürekli olarak elleri, ayakları yahut bedeniyle oynama
• Huzursuzluk hissi ve sabırsızlık
• Sürekli olarak konuşma

Dürtüsellik Belirtileri:

• Davranışlarını düşünmeden süratlice hareket etme
• Sıraya girmeme, sabırsızlık yahut başkalarının kelamını kesme üzere toplumsal normlara uyumsuz davranışlar
• Düşünmeden riskli kararlar alma

Çocuklarda, çoklukla dikkat eksikliği ve hiperaktivite belirtileri daha besbellidir. Yetişkinlerde, dikkat eksikliği daha fazla fark edilirken, hiperaktivite belirtileri ekseriyetle daha hafiftir.

Tanı ve Tedavi:

DEHB tanısı, belirtilerin daima ve bariz olmasıyla birlikte klinik kıymetlendirme sonucunda konulur.

Tedavi ekseriyetle psikoterapi, davranış terapisi ve ilaç tedavisi üzere yollardan oluşur. 

Tedavi, belirtileri bozukluğu hafifletmek ve fonksiyonelliği artırmak için tasarlanmıştır.

Kendinizin ya da çocuğunuzun bu teşhislere sahip olduğunu düşünüyorsanız, bahis hakkında uzman, bilimsel yeterliliği olan bir profesyonelden yardım alınız.