Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı, Farmakoloji ve Toksikoloji Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi, Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Nadir Yarsan, hayvanlarda antibiyotik direncinin önüne geçmek için ilacın veteriner reçetesiyle alınması gerektiğini belirtti.

Prof. Dr. Yarsan, antibiyotik direncine ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, antibiyotiklerin doğduran gaye niteliğindeki bakteriler üzerinde tesir gösteren, onlarla uğraşta kullanılan ilaç kümesi olduğunu söyledi.

Veteriner hekimlikte hayvan sıhhatinde kullanılan 1600 ruhsatlı ilacın yaklaşık 800’ünün antibiyotik olduğunu belirten Yarsan, “Hem etkiyi oluşturma hem de meydana gelecek sıkıntıları ortaya koyma noktasında antibiyotikler bu istikametiyle değerlidir. Antibiyotikler, son derece akılcı ve yanlışsız kullanılmalı. Antibiyotikleri aşılama programları ve gözetici hekimlik uygulamalarıyla bir bütün halinde (holistik-bütüncül yaklaşım) düşünmek gerekir.” diye konuştu.

Antibiyotiklerden kaynaklanabilecek riskler olduğuna işaret eden Yarsan, bunlar içerisinde en dikkat edilmesi gerekenin antibiyotik direnci riski olduğunu aktardı.

Antibiyotik gereken kurallarda kullanılmazsa bakterilerde antibiyotiğe karşı direnç geliştiğini anlatan Yarsan, şöyle devam etti:

“Direnç oluştuğunda artık antibiyotikten beklediğimiz aktiflik ortaya çıkmaz. Hasebiyle bu ileriye dönük düşündüğümüzde pandemi olarak, sorun olarak ortaya çıkar. Antibiyotikle ilgili yapılması gereken sürveyans programı. Yani ulusal seviyede antibiyotik direncindeki durumumuz nedir bunun belirlenmesi gerekir. Antibiyotiğin hayvanlarda kullanım boyutu nitekim yüksek. Bilhassa insan sıhhatiyle karşılaştırıldığında, hayvan sıhhatinde iki kata varan oranda daha fazla kullanılır.”

“Tedbir alınmazsa 2050’de her 3 saniyede 1 insanın öleceği söz edilir”

Prof. Dr. Yarsan, her yıl dünyada 700 bin insanın antibiyotik dirençli bakterilerden kaynaklanacak enfeksiyonlardan hayatını kaybettiğini söyledi.

Bu durumda her 45 saniyede 1 insanın öldüğüne dikkati çeken Yarsan, “İngiltere’de yapılan çalışmada ileriye dönük perspektifle 2050 yılında şayet önlem alınmazsa yıllık 10 milyon insanın öleceği tabir edilir. Kovid, 2019’da başladı, bugüne kadarki toplam vefat sayısı yaklaşık 6 milyon. Münasebetiyle bilhassa memleketler arası örgütler ‘Acaba neler yapılabilir?’ arayışı içerisindeler. Bu türlü baktığımızda ileriye dönük büyük bir pandemi niteliğinde ortaya çıkacak. Bugün her 45 saniyede 1 insanın öldüğü lakin önlem alınmazsa 2050’de her 3 saniyede 1 insanın öleceği söz edilir.” diye konuştu.

Dünya Sıhhat Örgütü’nün antibiyotik direncini global manada tehdit oluşturan 10 hastalık içerisinde söz ettiğini aktaran Yarsan, Türkiye’de bu durumun daha ileri gitmesini engellemek için idari düzenlemeler ve alternatif uygulamaların yapılması gerektiğini vurguladı.

Yarsan, “Antibiyotik direncinin önüne geçmek için sürveyans (ulusal seviyede antibiyotik direncindeki durum) programlarının kesinlikle yapılması, her antibiyotiğin rastgele kullanılmaması ve son derece değerli ve stratejik bir eser olan antibiyotiğin veteriner tabip reçetesiyle alınması uygulamalarının idari seviyede yapılması gerekiyor.” ihtarında bulundu.

Yapılabilecekleri, “akılcı antibiyotik kullanımı” halinde özetlemek gerektiğine işaret eden Yarsan, şunları aktardı:

“Hastalığın yanlışsız teşhis edilmesi, hangi antibiyotiğin kullanılması gerektiğinin ortaya konulması, uygun doz, uygun aralıklar ve uygun müddette antibiyotiğin kullanılması, bunların hepsinin de doktor denetiminde yapılmasına biz ‘akılcı antibiyotik kullanımı’ ismini veririz. Münasebetiyle bu, ileriye dönük pandeminin ortaya çıkmasının önlenmesinde en kıymetli adımı oluşturur. Şayet biz sahiden antibiyotik direnciyle gayret sağlayacaksak bunu kararlılıkla yapmamız gerekir.”

“Antibiyotik direnciyle ilgili çabada daima ‘tek sağlık’ vurgusu ortaya konur”

Antibiyotik direncinin, tek başına insan yahut hayvan sıhhati halinde değil de bir bütün olarak düşünülmesi gerektiğini tabir eden Yarsan, buna da “tek sağlık” yaklaşımı denildiğini söyledi.

Tek sıhhatin, genel sıhhatin korunması noktasında beşeri ve veteriner doktorlarla sıhhatin bütün paydaşlarının bir ortada çalışmasını söz eden bir yaklaşım olduğunu vurgulayan Yarsan, “Antibiyotik direnciyle ilgili çaba tabir edilirken, daima ‘tek sağlık’ vurgusu ortaya konur. Öteki türlü bir çaba, tek başına bir çaba biçiminde devam ettirilir ve sonuç almak da çok mümkün olmaz.” dedi.