Son 10 yıldır Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nde ( Nasa ) çalışan astrofizikçi Umut Yıldız, Türkiye‘ye dönerek çalışmalarına orada devam etme kararı aldı. Uzay alanında Türkiye‘deki gelişmelerden ötürü heyecanlandığını belirten Yıldız, “Burada şu ana kadar yapılandan çok daha büyük planlar var. Bu gelişmelere kayıtsız kalmak istemedim” diyor.

NASA’DAN AYRILARAK TÜRKİYE’YE GELİYOR

Yıldız, astrofizikçi olarak ve derin uzay bağlantısı alanında çalıştığı NASA’dan ayrılarak Türkiye‘deki Plan-S şirketinde çalışmaya başlıyor. Bundan iki buçuk yıl evvel, şirketin kuruluş etabında Türkiye‘ye davet edilen ve sonraki aylarda daima gelişmelere dahil olan astrofizikçi, “Bu süreçte sisteme adapte olmaya başladım. Bu iki buçuk sene içerisinde uzaya beş tane uydu gönderdik. Olağan kurallar altında bu; bütçe, mühendislerin ayarlanması, bürokratik işer üzere sebeplerden kolay değildir. Dünyada fazla eşi gibisi yok” diyor.

“GÜÇLÜ BİR FORMDA İŞ YAPABİLECEĞİMİZİ GÖRDÜK”

Yıldız, bunu yapan insanların uzayla direkt ilgili olmadığını lakin Türkiye‘nin en yeterli elektronik, bilgisayar, irtibat mühendislerinin bir ortaya gelerek bunları başardığını tabir ediyor: ” Türkiye‘nin bu potansiyeli bir anda hakikat yere kanalize olduğunda, çok güçlü bir biçimde iş yapabileceğimizi gördük.”

TÜRKİYE’NİN UZAY YOLCULUĞU

Yıldız, bir müddettir uzayla alakalı çalışma yapan, TÜBİTAK Uzay, TAI, ASELSAN üzere kurumlara dikkat çekiyor ve buna sivil uzay şirketlerinin de katılması gerektiğini belirtiyor.

Türkiye‘nin birinci Türk astronotu Alper Gezeravcı’nın uzaya gönderilmesi, Ay programı, navigasyon uyduları üzere farklı projeleri olan bir ulusal uzay programı var. Yıldız, bu projelerin hayata geçirilmesi için gerekli irade ve bütçenin sağlanması gerektiğini söylüyor: “Bence şimdiden daha da ileri projelerin ortaya çıkması lazım. Ay projesi var evet. Lakin örneğin şimdiden Mars’a gidecek bir projenin de en azından lisanlandırılması gerekiyor. Düşünsenize bugün bir ortaokul öğrencisi 10 sene, 15 sene sonra Mars’a gidecek aracın fikrini duysa, ‘bu aracı ben yapmak istiyorum’ ya da ‘onun datalarını ben kullanmak istiyorum’ der.”

TÜRKİYE UZAY YERIŞINDA NEREDE?

Uzay konusunda çok gelişmiş ve biraz daha az bütçeli ülkelerin akabinde grafiğin bir anda aşağı düştüğünü, burada “hiçbir şey yapmayanlar ya da çok az şey yapanlar” olduğunu belirtiyor Yıldız. Ona nazaran, Türkiye ise ortada; ne çok gelişmiş ne de çok düşük pozisyonda.

“Özellikle ülkenin bir programı olduğu için, bu program dahilinde bir şeyler yapabiliriz, ben burada gelecek görebiliyorum” diyen Yıldız şunları ekliyor: Türkiye’de bugüne kadar bütün TÜRKSAT uydularını daima dışarıda yaptırmıştık ve Türkiye’de yapılmasına dayanak olmak için mühendislerimiz dışarıya gitmişlerdi. Şu anda örneğin TÜRKSAT 6A Türkiye’de yapılıyor. Bunun yanında bilhassa benim şu anda geldiğim uzay şirketinin uydularının yüzde 95’i Ankara Bilkent CYBERPARK’taki merkezde yapılıyor. Yalnızca bu şirket bile önümüzdeki yıllar içerisinde uzaya birkaç yüz uydu gönderecek. Bunların hepsinin Türkiye’de yapılıyor olması çok büyük bir talih ve biz bunu yapabilecek insanlara sahibiz.”

“BU BÜYÜK RİSKİ ALAN İŞ ADAMLARI VAR”

Yıldız, uzay teknolojileri kesiminin her vakit devletlerle başladığını lakin daha sonra özel uzay şirketlerinin kurulduğunu ve devletlerin geri çekilmeye başladığını belirtiyor: Örneğin şu anda Amerika, bilhassa roketler, uzaya ulaştırma işini özel şirketlere verdi. Özel şirketlerle bürokratik pürüzler ya da gecikmeler azalıyor. Elon Musk, SpaceX’i kurduktan sonra daima bir yerlerden imza beklese, çok daha uzun yıllar sürebilirdi bugünkü pozisyonuna ulaşması.”

Bu nedenle özel şirketlerin desteklenmesi gerektiğini belirten Yıldız’a nazaran, Türkiye’de de uzay şirketleri desteklenmeli zira bu projeler çok büyük risk gerektiriyor. Fakat bu riski alan Plan-S üzere şirketler olduğunu ekliyor. Yıldız Türkiye’de birebir vakitte INFINIA şirketi ile Türkiye’nin farklı bölgelerinde bilim merkezlerinin yapılması için çalışmalarda bulunacak. Başarılı astrofizikçi “Benim öbür emellerimden bir tanesi de Türkiye’de bilim merkezleri yapmak, yaptırmak, inşa edilmesine katkıda bulunmak” diyor.