6 Şubat 2023 yılında Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 11 ilin etkilendiği zelzelelerde hayatını yitiren yurttaşlar İzmir zelzelesi sonrası Bayraklı’da yapılan Sarsıntı Anıtı’nda anıldı. İzmir Emek ve Demokrasi Güçleri’nin davetiyle gerçekleşen anma merasimine CHP İzmir Büyükşehir Belediye Lider Adayı Cemil Tugay, CHP Karabağlar Belediye Lider Adayı Emi·ne Heli·l İnay Kınay, meslek örgütleri, STK’ler, siyasi parti temsilcileri ve yurttaşlar katıldı.

“Deprem değil bu bir katliam”, “Gün gelecek devran dönecek AKP halka hesap verecek”, “Katil devlet hesap verecek”, “Unutmak yok, affetmek yok, helalleşmek yok” sloganları atan küme zelzelelerde ömrünü yitirenler için bir dakikalık hürmet duruşunda bulundu.

“YÖNETİCİLERİN SORUMSUZLUĞU VE CEHALETİDİR”

Burada yapılan basın açıklamasını okuyan TMMOB İzmir İKK sekreteri Aykut Akdemir “6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen, 11 vilayetimizin ve yüzlerce yerleşim merkezini etkileyerek, yüz binin üzerinde insanımızın hayatını kaybetmesine, on binlerce insanımızın yaralanmasına, sakat kalmasına, yüz milyar doların üzerinde ekonomik ziyana yol açan ‘Doğu Anadolu Depremlerinin’ birinci yıl dönümünde, kaybettiklerimizi anmak için toplanmış bulunuyoruz. Anadolu topraklarından geçen tüm kavimlerin, tabiat kaynaklı afetler ve bilhassa zelzeleler ile boğuştuğunu tarihi kayıtlardan biliyoruz. Bu nedenle, nüfusun ağır olmadığı çağlarda, göçebe kültürünün tesiri ile yerleşik tertibe geçemeyen halkların, din-tarım toplumu olmanın tesiri ile, tabiat kaynaklı afetleri ‘tanrıların gazabı’ olarak nitelendirmiş olmalarına elbette şaşırmıyoruz. Bizleri şaşırtan ve dehşete düşüren, zelzelenin oluş düzeneğinin çözüldüğü 20 ve 21. yüzyılda, yaşadığımız topraklarda gerçekleşen 35 yıkıcı sarsıntıda, 200 bininin üzerinde insan kaybına, milyarlarca dolar ziyana karşın hala ders çıkarmayan yöneticilerin sorumsuzluğu ve cehaletidir” diye konuştu.

“‘KADERE’ BAĞLANAN AFETİN SORUMLULARI ORTADA YOKTUR”

Depremzedelerin hayatının zorluklarına dikkat çeken Aykut Akdemir, “Doğa kaynaklı afetler konusunda geldiğimiz durum vahim, merkezi yönetimlerin aldığı tavır ise dert vericidir. Bir yıl evvel gerçekleşen sarsıntı, yerleşim alanı planlaması konusunda hala bir adım yol alamadığımızı, barınma gayesi ile yapılan lakin toplu enkaza dönüşen yapılarımızı metotlu olarak denetleyemediğimizi göstermektedir. Ürkütücü olan ise, üzerinden bir yıl geçmesine rağmen, bölgede çadırlarda ve konteynırlarda hayat savaşı veren fakir insanlarımızın içimizi sızlatan durumudur. Sonuçları itibariyle ‘asrın felaketi’ sözleri ortasına sıkıştırılarak ‘kadere’ bağlanan afetin sorumluları ortada yoktur. Hayatını yitiren yurttaşlarımızın yanında bir de “faili meçhul” kayıpların olması, ayakta kalma uğraşı veren afetzede yurttaşlarımızın acısını neredeyse isyana dönüştürmüştür. Uygar ülkelerde, yıkım ve can kayıplarından sorumlu yetkililerin misyonlarından istifa etmeleri bir zorunlulukken, ülkemizde bu durum neredeyse bir terfi münasebeti olmuş, afetin üzerinden bir yıl geçmesine rağmen, sorumlu mevkilerde bulunan hiçbir kamu vazifelisi sorumluluğu üstlenmemiş yahut merkezi yönetim tarafından misyondan el çektirilmemiştir” tabirlerini kullandı.

“‘YARDIM ALMA’ ŞARTI, ‘OY KARŞILIĞI’NA BAĞLAYAN İDARE SİSTEMİNİN BİR SONUCU”

Kızılay’ın sarsıntı sonrası çadır ve yardım materyali satmasını eleştirerek kelamlarına devam eden Akdemir, “Deprem sonrası yaşanan uyum bozukluğu, bölgeye ulaşımda yaşanan zahmetler, yardım gereçlerinin vicdan ve sorumluluk sahibi STK lar, istekli kuruluşlar ve meslek örgütleri dışında vaktinde yerine ulaştırılmaması, şiddetli kış koşullarında yurttaşlarımızı çaresiz bırakmış, zelzele, sel üzere tabiat kaynaklı afetlerde yurttaşın üstünü örtecek çadırı sağlamakla yükümlü Kızılay, kendi sitesinden çadır satışı yaparak adeta fırsatı ticarete dönüştürme telaşına düşmüştür. Yaklaşan mahallî seçimler öncesi, yıkıma uğrayan kentlerde ‘yardım alma’ şartını, ‘oy karşılığı’na bağlayan idare sisteminin bir sonucu olarak, ülkemizin yeni afetlerde düşeceği durum kürsüden, hem de en yetkili ağız tarafından itiraf edilmiştir: ‘Oy yoksa, yardım da yok!’ Son 25 yıl içinde ülkemizin tamamında yapılan yer bilimsel çalışmaların sonuçları tasa vericidir. Beş yüze yakın zelzele üretme potansiyeli olan canlı fayın var olduğu ülkemizde, kısa müddet içerisinde yahut uzun vadede ne vakit ve hangi noktalarda yıkıcı bir sarsıntının olacağı ne yazık ki kestirilememektedir. O halde yapılması gereken şey, zelzele ziyanlarını en aza indirecek inançlı alanlarda, mühendislik prensiplerine uygun yapı üretilmesi ve bu yapıların her kademesinin sürdürülebilir, aktif ve efektif bir sistem ile yerinden çatısına kadar denetlenmesidir. Halbuki ülkemizde 1999 sarsıntılarından sonra 4708 sayılı Yapı Kontrol Yasası ve uygulama yönetmelikleri ile yürürlüğe giren kontrol sistemi, son zelzelede ortaya çıkan aksaklıklar göz önüne alındığında son derece yetersizdir” dedi.

“ANAYASA İLE GARANTİ ALTINA ALINMIŞ BARINMA HAKKI, YURTTAŞTAN ALINIP BETON LOBİLERİNE TESLİM EDİLEMEZ”

“Türkiye’de birinci sarsıntı yönetmeliği 1939 Erzincan zelzelesi sonrasında; 1940 yılında yürürlüğe girmiştir” diye devam eden Aykut Akdemir, “Bilimsel gelişmelerin yönetmeliklere yansıması elbette doğal kabul edilmelidir. Lakin, geçtiğimiz yüz yıl içinde yönetmelik 11 kere değişikliğe uğrarken bununla asimetrik olarak, “imar barışı” ismi ile anılan 19 “imar affını” ve yıkılan binaların ortasında ne kadarının imar affından yararlandığını öğrenmek istiyoruz. Tabiat kaynaklı afetleri münasebet göstererek, bu durumu fırsata dönüştürme gayretlerinin giydirilmiş ismi, mevcut hali ile “kentsel dönüşüm” ütopyasıdır. Fakir insanların hayatları boyunca elde ettikleri tüm birikimlerini kullanarak, aç kalma değerine satın alıp, başlarını soktukları konutların, afet inançsız alanlarda, kontrolden mahrum ve “çürük” yapılmasının sorumlusu kendileri değil, mevcut sistemdir. Anayasa ile teminat altına alınmış barınma hakkı, yurttaştan alınıp beton lobilerine teslim edilemez. İzmir emek ve demokrasi güçleri, dün olduğu üzere bugün de halkının yanında, üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmeye devam etmektedir. Yıkılan her binanın, kaybolan her canın, yetim ve öksüz kalan her çocuğun acısını yüreğimizde hissediyoruz. Başta 6 şubat zelzeleleri olmak üzere, tabiat kaynaklı afetlerde hayatını yitirmiş yurttaşlarımızı hürmet ile anıyor, zelzelelerin kırıma dönüşmediği bir ülkede, barış içinde, kardeşçe yaşamak istiyoruz” şeklide konuştu.