Bayramı Buruk Geçiren İzmirli Depremzedeler: "Hem Olmayan Meskenin Kredisini Hem Kira Ödüyorum, Çıkmazın İçindeyiz"

Haber : ABDULLAH ÇELEBİ- Kamera: KERİM UĞUR

İzmir‘de 30 Ekim 2020’de 117 yurttaşın hayatını kaybettiği zelzelede hasar alan meskenleri yıkılan depremzedeler, geçim kederi yaşıyor. İzmir Depremzedeler Derneği (İZDEDA) Lideri Haydar Özkan, “20 ay geçti, dördüncü bayramdayız. Bayram gelmiş neyime. Vatandaşımız konutunu almış. Öderken sarsıntıya yakalanmış, meskeni yıkılmış. Artık oturduğu konutun kirasını ve yıkılanın da kredisini ödüyor. Yapılacak konutuna de kredi ödeyecek. Çıkmazın içindeyiz” dedi. Depremzedeler ise “Hem olmayan konutumun kredisini hem de kira ödüyorum. Geçinemiyorum” diye kaygı yandı.

İzmir sarsıntısının üzerinden 20 ay geçmesine karşın hasar alan ve yıkılan konutlarını yenileyemeyen depremzedeler hükümetten kredi muştusu bekliyor. İZDEDA Lideri Haydar Özkan, konutlarını tekrar yaptırabilmek için sıfır faizli, 2 yıl geri ödemesiz, 20 yıllık kredinin olmazsa olmaz olduğunu vurgularken, binlerce depremzedenin de ekonomik olarak güç günler geçirdiğini söyledi.

“5 BİN KİŞİNİN KREDİ GEREKSİNİMİ VAR”

ANKA Haber Ajansı’na konuşan Haydar Özkan, 2 bine yakın yurttaşın konut kredisi ödediği konutunu kaybettiğini ve şu an kirada oturduğunu belirterek, şunları söyledi:

“20 aydan beri çaresizliğimizi söylemediğimiz makam kalmadı. Problemlerimizi husus unsur herkese anlattık. Ana bahsimiz kredi. Kredinin 600 binin üzerinde olması da olmazsa olmaz. Zira inşası gereken konutlarımızın maliyetleri 800 bin liranın üzerine çıktı. Vatandaşımız konutunu almış. Öderken zelzeleye yakalanmış, konutu yıkılmış. Oturduğu konutun kirasını ödüyor. Yıkılan konutunun kredisini ödüyor. Yapılan meskenine de kredi ödeyecek. Çıkmazın içindeyiz şu anda. 400 bin liralık kentsel dönüşüm kredisinin 10 yıllık geri dönüşü yeni faiz oranlarına nazaran 9 bin lira. 5 bin lira geçmiş periyottan konutuna çektiği kredi var. 3 bin lira en yeterli ortamla kira veriyor, toplam 17 bin lira. Bahsi geçen arkadaşlarımızın en güzel durumda olanının maaşı 9 bin lira. Ben emekli astsubay olarak kentsel dönüşüm kredisi müracaatında bulundum. ‘400 bin lira alamazsın, 250 bin lira verebiliriz’ dediler. 15 bin lira gelirim olması lazım ki 400 bin liralık krediyi alabileyim. Bu tek kredi için geçerli. Artık bunu biz devletimize söylediğimizde bu hususun çok üzerine gitmediler. Ehemmiyetli görünmedi. Kredi müracaatları başlayınca geri dönüşler oluyor. Vatandaşlarımız ‘Kredi çekemiyoruz’ diyor. 3 bin civarında kredi talep formu oluşturuldu. Bizim şu anki öngörümüz 5 binin üzerinde kişinin kredi gereksinimi var. Bunu alamazsak TOKİ’nin yaptığı, ferdî olarak müteahhitlere yaptırılacak ve kooperatif olarak yaptırılacak konutların hiçbiri başlatılamaz.”

“ZORAKİ GÖÇ MÜ İSTENİYOR?”

Bayrama buruk girdiklerini lisana getiren Özkan şöyle devam etti:

“20 ay geçti, dördüncü bayramdayız. Bayram gelmiş neyime. Konutunda otururken sarsıntıya yakalanmış beşerler 20 aydır kira ödüyor. Konut bulamayanlar süreksiz mühlet için 2-3 aile olarak tıpkı meskende oturanlar 20 aydır birebir meskende. Babasının annesinin yanına gidenler memleketlerinden dönemediler. Sanki bu bölge boşalttırılmak mı isteniyor? Zoraki bir göç dalgası mı yapılmak isteniyor? Biz Türkiye Cumhuriyeti’nin vatandaşıyız. 1999 yılından beri zelzele vergisi ödüyoruz. 20 aydır depremzede olduğumuz halde vergi hala 20 aydır zelzele vergisi verirken bize kentsel dönüşümcü denmesi ağrımıza gidiyor. Ülkemiz vatandaşı olmayanlara parasız konut yapılması Türkiye için gururdur. Biz de İzmir’deki mağdur, saf insanlarız. Devletimize kırgınız. Bizim depremzede olduğunuz görülmek istenmiyor.”

“HEM KREDİ HEM KİRA İLE ZORLANIYORUZ”

Bayraklı Manavkuyu Mahallesi Görkem Sitesi’ndeki binalarının orta hasarlı olarak yıkıldığını belirten Bilal Kumpas, şunları söyledi:

“10 yıldır birebir binada kiracıydık. Bir ay olmamıştı, tabi kredimiz başladı. Mecbur kiraya çıkmak zorunda kaldık. Kirayı bulmak zordu, fahiş fiyatlar vardı. Şu an daha da arttı. Hem kredimizi hem kirayı vermekte zorlanıyoruz. İki yıl evvel birinci zelzele olduğu anda girdim. O an avantajlıydı ancak şu an birebir yerde 5 binden aşağı kira yok. 3 bine yakın kira ödüyorum. 13 bine yakın hem kira hem de yıkılan konutumun kredisini ödüyorum. Özel dalda çalışıyorum. Eşim de çalışıyor. İkimizden biri çalışmasa yapamayacaktık, yıkılan binamızın toprak bedelini satacaktık. O da kredimizin 4’te 1’ini karşılamayacaktı. Ekstra tüketici kredisi de çekerek geçinebiliyoruz. Bu meskeni ruhsatlı, yapı müsaadeli aldık. Yıkıldıktan sonra karşımızda kimseyi bulamadık.”

“EVİ YAPTIRMAMIZ İMKANSIZ”

İzmir Bozyaka’daki binalarının sarsıntıda hasar aldığını, AFAD tarafından mühürlendiğini ve yıkıldığını belirten Serkan Güleryüz, şunları söyledi:

“Şu an olmayan konutumun kredisini hem de kira ödüyorum. Şu an 2 bin lira kira ödüyorum. Geçenlerde konut sahibi aradı, ‘Sizin konut durumu ne oldu’ dedi. Malum kiralar arttı. ‘Halen bir şey yok’ diye karşılık verdim. Kentsel dönüşüm kredisine başvurdum. Bankadan ret geldi. Yıkılan binamız 7 katlı ve 14 daireydi. Altında da market vardı. Kendi uğraşlarımızla müteahhitle anlaştık, emsalden gelen daireleri ona verdik. Üstüne bizden 400 bin lira istedi. 1700 lira, olmayan meskenin kredisini ödüyorum. Bir de müteahhite para vermek için kredi çektim. Onun da 2 bin 700 lira ödemesi var. Maaşım da kötü değil, 12 bin liraya yakın alıyorum. Mühendisim. Buna karşın bankadan kredi için olumsuz cevap geldi. Bu koşullarda konutu yaptırmamız imkansız. Biz zelzele mağdurlarına 20 yıl vadeli, 2 yıl ödemesiz kredi istiyoruz. “

“GEÇİNEMİYORUM, AİLEM YARDIM EDİYOR”

Adalet Mahallesi’ndeki konutu sarsıntı sonrası hasar aldığı için yıkılan Ömer Çıldır ise şöyle konuştu:

“Evi aldıktan 3 ay sonra zelzele oldu. Sitemizdeki 4 blok da az hasarlı çıktı. Sonradan biri raporla orta hasarlıya çevrildi ve DASK ödeme yaptı. Öbür 3 bloktakilere ödeme yapılmadı. Şu an ben olmayan konutumun kredisini ödüyorum, kiradayım ve 2 çocuk okutuyorum. Biri üniversitede, biri lisede. Eşim çalıştığı için ucu ucuna yetişmeye çalışıyoruz. Yıkılan konutumuzun yerine yeni bina yapmak istiyoruz. Aldığımız en uygun fiyat 500 bin lira. O da İZDEDA sayesinde aldığımız emsalden ötürü müteahhite verdiğimiz paydan ötürü fiyat düştü. 5316 lira kredi ödüyorum. 2 bin 500 lira kira ödüyorum. Bunun üzerine 400-500 bin lira kredi çekeceğim. Bu koşullarda hiçbir bankanın bana kredi vereceğini düşünmüyorum. Devletimizden, büyüklerimizden takviye olmazsa konutumuzun arsa hissesini satıp gideceğiz. Geçinemiyorum, ailem yardım ediyor. Kredi çekiyoruz ortada. Kira, olmayan konutun kredisi, çocukların okul masrafı zorlanıyoruz. 20 yıl vadeli, 2 yıl geri ödemesiz, düşük ya da gerekirse sıfır faizli kredi istiyoruz. Biz de bu ülkenin vatandaşıyız. Mülteci kardeşlerimize meskenler yapılıyorsa ya da Somali’de kuyular açılıyorsa niçin bize olmuyor. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak cürüm mu?”

Görüntü Dökümü