Büyükada Rum Yetimhanesi… Ne öyküler, ne anılar, tahminen ne acılar ya da mutluluklar barındırıyor içinde… Bugün dışarıdan baktığımızda ise yalnızca büyük bir hüzün, dökülmeye başlayan duvarları, kırılan camlarıyla… Bu tarihe eşsiz bir yapı olarak yazılan binanın, esaslı kıssasını koruyarak geleceğe yeni bir kıssa yazma vakti geldi.

İşte tam da bunun için; Büyükada Rum Yetimhanesi’nin onarım projesi tekrar gündemde. Bu kapsamda evvelki gün bir aktiflik düzenlendi. Aktiflikte, yetimhanenin son beş yılda katettiği yol, müdafaaya yönelik tedbirler ve onarım projesinin geldiği tüm evreler masaya yatırıldı.

Fener Rum Lisesi’nde düzenlenen aktifliğe; Patrik Bartholomeos, Yunanistan İstanbul Başkonsolosu Konstantinos Koutras, Europa Nostra İdare Şurası Lider Yardımcısı Nuran Zeren, Europa Nostra Türkiye Lider Yardımcısı Burçin Altınsay, Avrupa Yatırım Bankası Entitüsü’nden Mario Aymerich, BİMTAŞ Kültürel Miras Müdürlüğü’nden Füsun Doğanyılmaz, projenin sorumlu mimarı Dr. Apostol Poridis, bilim heyeti üyeleri Atina Teknik Üniversitesi’nden Elefteria Tsakanaki ve Timoleon Kouimtzoglu katıldı. Projenin Koordinatörü Laki Vingas ile süreci konuştuk.

KATILIM YÜKSEK OLDU

• Yetimhaneyle ilgili son gelişmeleri sizden öğrenebilir miyiz?

Toplantı Europa Nostra Türkiye’nin izleme toplantısıydı, o çerçevede birlikte koordine bir biçimde çalıştık. Kıymetlendirme toplantısıydı. Hem Europa Nostra başkanvekili hem de Avrupa Yatırım Bankası temsilcileri vardı. Bizde bu projeyi çalışan, geliştiren beşerler olarak oradaydık. Konuşmalar yapıldı. Önemli manada bilgi verildi, bilgiler paylaşıldı. Sorulara karşılık verildi. Çok hoş bir iştirak vardı, bizi bu çok memnun etti, iştirakin yüksek olması. Tarihi bir yerde yaptık. Herkesin çok büyük bir ilgisini gördük, her vakit olduğu üzere. Olağanda Yetimhane projesini öne çıkardığımızdan beri, bütün kurumlar; devlet kurumları, İBB, STK’ler ve toplum çok önemli bir manevi takviye veriyor. Birebir vakitte da bir an evvel oranın kurtarılması gayretlerine da takviye veriyorum.

• Finansal sıkıntılar peki!

Tabii ki buradaki en büyük sıkıntımız finansal bir problemdir. Finansal sorun kolay değil. Sonuç prestijiyle yaklaşık 60 sene orada terk edilmiş bir binanın tekrar kazandırılması konusunda düşünce oluyor.

Onun dışında çalışmalarımıza devam edeceğiz. İki basamakta yapmayı planlamıştık esasen çalışmaları, lakin natürel ki diğer tekliflere de açığız. Ana binanın uzun vadeli kiraya verilmesi de olabilir. Küçük binayı kendi toplumumuzun gereksinimlerine ve STK anlayışının geliştirilebileceği bir performans da geliştirmemiz gerekiyor.

• Burası yalnızca bina da değil. Çok esaslı bir geçmişi var. Sizin için de o denli olduğunu biliyorum.

Evet gerçek, zira binanın tarihi geçmişi ve doğal ki manevi bağları o kadar güçlü ki orası yalnız bir finans, gelir getirici bir faaliyetle sonlandırılması hakikat olmaz. Kesinlikle topluma yararlı kolları da gündeme getirebiliriz. Orada bu türlü çalışmalar yapılabilir, hayırseverlik olabilir, etraf sorunlarını araştırma merkezi olabilir, dinler ortası diyalog merkezinden patrikhane bahsediyor devamlı, bütün bu kollar olabilir küçük bina da…. Fakat büyük binanın kesinlikle gelir getirici bir faaliyet yapması lazım.

• Bu binanın bir sahibi var fakat toplum olarak manevi manada benimsiyoruz binayı, zira çok büyük bir kıymet birebir vakitte. Bu mevzuda neler söylemek istersiniz?

Her vakit kamuoyuna açık bir halde şeffaf bir halde ilerlemeyi bir prensip olarak edindik. Bunun da temel sebebi bu bina, evet dediğiniz üzere sahibi var, mülkiyet sahibi belirli lakin o kadar insanlığa, topluma mal olmuş bir bina ki yanlışsız yarı kamu üzere sayılır. Münasebetiyle daima o denli topluma hizmet etmiş bir bina, yetimlere, öksüzlere, insanlara, göçmenlere birinci başta mecburi de olsa göçmenlere hizmet etmiş bir bina! Dolayışla bunun manevi kıymeti çok yüksek! Tıpkı vakitte büyük bir mesuliyetimiz var hem adaya karşı hem İstanbullulara karşı. Günümüzün şartlarında bu türlü bir binanın devamlı boynu bükük, yıkılmakta olduğu, yıkılan bir bina imajından kurtarmak lazım! Bu hem geçmişe hem İstanbul’a olan bir mesuliyetimiz! Güvenlik sorunu da yaratıyor o denli olduğu surece o açıdan da uğraşlarımızı devam ettiriyoruz.

HER ŞEY HAZIR…

• Siz bütün ön çalışmaları bitirdiniz hakikat mu?

Bütün altyapıyı hazırladık, projeler, anıtlar heyeti vs… Kelamlı tarihler, beşerlerle buluşmalar, gitgide daha da fazla bilgiye, kaynaklara ulaşıyoruz. Bütün bunlar çok hoş zira o binanın tarihinin, o binanın bugüne kadar getirmiş olduğu kıssayı de taşıyor tıpkı vakitte, o bölgenin, periyodun kozmopolit anlayışını da gösteriyor. Bir sürü ortak, farklı insanın, ortak bir yeri haline gelmiş, arazi bir İtalyan beyin, binayı yapan Vallaury, farklı projeler ortaya çıkıyor. Dediğim üzere markası yüksek, manevi kıssası çok pahalı, topluma çok büyük hizmetler vermiş, esaslı bir bina! İstanbul’u ve Rum toplumunu bu kökünden yoksun etmemek lazım!

PRESTİJLİ BİR YATIRIM

• Peki artık onarım için bir adım atılabilecek mi?

Şu anda beklentilerimiz var. En azından bir kısmı olarak zira biliyorum ki bütün bir bina için beşerler biraz utangaç davranıyor. Hem adanın şartları hem binanın çok büyük ve masraflı olması, geri dönüşünün ağır olacağı kesin bu yatırımın! Lakin olağan bir yatırım üzere düşünülmemeli, bu büyük itibarlı bir yatırım! Bir konsorsiyum üzerinden de çözülebilir. Yani birkaç büyük kurumun yahut birkaç büyük şirketin birlikte geliştireceği bir proje çerçeveleriyle de kıymetlendirilebilir.