Deloitte Futbol Para Ligi’nin birinci 20 grubu ortasında Premier Lig ekonomik olarak en güçlü lig olarak öne çıkarken, Real Madrid 5 yıl sonra tekrar birinci sıraya çıktı.

Deloitte’un her yıl merakla beklenen Futbol Para Ligi raporu açıklandı. Sporun, bilhassa de futbolun finansal istikametlerinin sporlar kadar dinamik olduğu bir çağda raporun sunduğu kritik içgörüler, futbolu şekillendiren ekonomik eğilimleri inceliyor. Ayrıyeten rekor gelirleri, gelir akışlarındaki değişimleri ve önde gelen kulüplerin stratejik pozisyonlarını vurgularken futbol finansmanının gelişen durumunu anlamak için değerli bilgiler sunan rapora nazaran birinci sefer Para Ligi kulüplerinin toplam geliri 10 milyar euroyu aştı.

Pandemi öncesinin ve geçen yılın yüzde 14 üzerinde

Para Ligi’nin en büyük 20 kulübünün 2022/23 döneminde elde ettiği toplam gelir, bir evvelki yıla ve pandemi öncesine nazaran (sırasıyla 2021/22 ve 2018/19 dönemlerinde 9,2 milyar euro) yüzde 14’lük bir artışla 10,5 milyar euro düzeyine ulaşarak rekor kırdı.

Özellikle stadyumların Avrupa genelinde tam kapasiteyle açılması sonucunda taraftarların da yüksek talebi ile 1,9 milyar euroluk rekor maç günü geliri elde edildi. En büyük 20 kulüpten 13’ü rekor maç günü geliri bildirirken, artış büyük ölçüde Bundesliga, Serie A, Ligue 1 ve La Liga’daki kulüplerden geldi. Bilhassa İtalyan kulüpleri AC Milan, FC Internazionale Milano ve SSC Napoli, 2018/19 düzeylerine nazaran çift haneli artışlar bildirdi.

Ticari gelirler yüzde 16’lık artışla 4,4 milyar euro oldu

Kulüpler rekor maç günü gelirleri elde ederken ticari gelirleri de rekor kırdı. 2022/23 döneminde bir evvelki yıla nazaran yüzde 16 artan ticari gelirler toplamda 4,4 milyar euroya ulaşarak rekor kırdı. Ticari gelir, 2015/16 döneminden bu yana birinci defa COVID-19’un etkilediği 2019/20 dönemi hariç Para Ligi kulüpleri için en büyük gelir kaynağı oldu. En büyük 20 kulüpten 17’si ticari gelirlerinde bir evvelki yıla nazaran artış bildirirken, bu artışın gerisinde büyük ölçüde perakende satışlardaki düzgünleşme, maç günü dışındaki etkinliklerden elde edilen gelir ve pandemiden etkilenen sponsorluk gelirlerinin tekrar eski düzeylerine çıkması yatıyor.

Para Ligi kulüplerinin yayın gelirlerindeki artış ise yüzde 5’te kaldı. Premier Lig kulüplerinin ortalama yayın geliri, Premier Lig’in milletlerarası yayın haklarının bedelindeki yaklaşık yüzde 30’luk artışın da tesiriyle, 208 milyon eurodan 243 milyon euroya yükseldi.

Genel olarak, Para Ligi kulüpleri ortalama 500 milyon euronun üzerinde gelir elde ettiklerini belirtirken ticari gelirler ve yayın gelirleri sırasıyla 222 milyon euro (yüzde 42) ve 213 milyon euro (yüzde 40) ile emsal ölçülerde katkı sağladı. Maç günü gelirleri ise 93 milyon euro ile yüzde 18’lik bir orana sahip oldu.

Real Madrid rekor gelirle Para Ligi’nin birinci sırasına yükseldi

Real Madrid, Manchester City’yi geride bırakarak 2017/18 döneminden bu yana birinci kere 2022/23 döneminde en çok gelir elde eden futbol kulübü oldu. Real Madrid gelirlerini bir evvelki yıla nazaran 118 milyon euro artırdı ve 831 milyon euro gelir elde ederek rekor kırdı. Real Madrid’in bu oranda büyümesinin gerisindeki nedenler olarak güçlü perakende performansı ve COVID-19 kısıtlamalarının hafifletilmesinin akabinde artan stadyum gelirleri öne çıkıyor.

Manchester City ise Premier Lig ve Şampiyonlar Ligi şampiyonluklarına karşın ikinci sıraya geriledi. Yayın gelirlerini 50 milyon euro, ticari gelirlerini de 26 milyon euro artıran City, şimdiye kadarki en yüksek geliri olan 826 milyon euroya ulaştı.

Paris Saint-Germain 802 milyon euroluk geliriyle Para Ligi tarihinde birinci defa birinci üçe girerek üst üste ikinci yıl Barcelona’nın (800 milyon euro) önünde yer aldı. Barcelona ise 7’nci sıradan 4’üncü sıraya yükselerek en büyük yükseliş gösteren kulüplerden biri oldu. Bu büyümenin arkasında artan stadyum gelirleri, rekor lisans gelirleri ve ticari satışlar ile sponsorluk gelirlerindeki artış bulunuyor. Kulüp, maç günü ve ticari gelirlerde sırasıyla yüzde 61 ve yüzde 45’lik bir artış sağladı.

Buna rağmen Liverpool, bir evvelki yıla nazaran sıralamada en büyük düşüşü yaşayarak 3’üncü sıradan 7’nci sıraya geriledi ve Atletico Madrid ile West Ham United üzere, bir evvelki döneme kıyasla gelirlerinde düşüş bildiren üç Para Ligi kulübünden biri oldu. Bu durum ise Liverpool’un 2021/22 döneminde üç final oynaması ve ligi 2’nci sırada bitirmesinin akabinde hem Premier Lig’de hem de Avrupa’daki maçlarda aldığı sonuçlardan kaynaklandı.

Premier Lig gruplarının sayısında düşüş

2022/23 döneminde Para Ligi’nin birinci 20’sinde 8 İngiliz, 4 İtalyan, 3 İspanyol ve Alman ve 2 Fransız grubu yer aldı. Premier Lig kulüplerinin sayısı son iki yılda en az 10 olurken bu sayı 8’e düştü. Bununla birlikte, İngiliz kulüpleri mali olarak güçlü kalmaya devam ediyor. 2022/23 döneminde küme düşen Leeds United, Hollanda Futbol Ligi Eredivisie’de ikinci olmasına ve Şampiyonlar Ligi’nin küme kademesine katılmasına karşın birinci 30 kulübün dışında kalan AFC Ajax’ı bu yılki Para Ligi’nde geride bıraktı. Bilhassa, 21 ile 30 ortasında yer alan Premier Lig kulüplerinden hiçbiri 2022/23 döneminde Avrupa karşılaşmalarında oynamadı.

Stadyumlar yıl boyunca kullanılacak formda yenileniyor

Bu durumun, Avrupa’da Premier Lig dışındaki kulüplerin UEFA karşılaşmalarına daima olarak katılmaları ve mali açıdan rekabet edebilmek için, klâsik olmayan kaynaklardan gelir elde etme fırsatları geliştirmeleri gerektiğini vurgulayan Deloitte Türkiye Futbol Sanayisi Başkanı Burç Seven, spora ve stadyumlarda yapılan öbür canlı etkinliklere olan yüksek talebin ticari ve maç günü gelirleri için daha umut verici bir büyümeye işaret ettiğinin altını çiziyor. 2022/23 döneminde, maç günleri dışındaki günler de dahil olmak üzere kulüplerin stadyumları daha aktif bir biçimde kullanmasıyla gelir artışı sağlandığını belirten Seven “Altyapı yatırımlarına daha fazla odaklanılmasıyla bu artışın gelecekte de devam etmesini bekliyoruz. Avrupa futbolunda, stadyumların her gereksinime yanıt verecek formda geliştirildiğini görüyoruz. Real Madrid, Manchester City, FC Barcelona, Liverpool, AC Milan ve FC Internazionale Milano üzere Avrupa’daki kulüplerin hepsi stadyumlarını yeniliyor ve teknolojideki son gelişmelerle donatıyorlar. Bu çeşit yatırımlar, kulüplerin stadyumlarını yıl boyunca açık, çok hedefli cümbüş yerleri olarak görme vizyonunu da ortaya koyuyor. Yayın haklarının düşüşe geçtiği bir periyotta, stadyum gelirlerinin artırılması, artan kapasite ve canlı etkinlikler de dahil olmak üzere daha geniş bir cümbüş içeriği kulüplerin mali büyümeyi sürdürmelerine yardımcı olabilir” dedi. – İSTANBUL