Buna kimileri, yeni bir habermiş üzere ilgi gösterdi. Meğer ki geçen yılın yazında, Ukrayna’nın önde gelen yayın organlarından Ukrayinska Pravda, Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi kaynaklarına dayandırdığı haberde, 29 Mart 2022’de, tarafların İstanbul’da mutabakatın eşiğine geldiğini, ancak 9 Nisan’da Kiev’e ani ziyaret yapan Boris Johnson’un Zelenski’ye, Rusya’yla müzakere yapmama davetinde bulunduğunu ve müzakerelerin bundan sonra çıkmaza girdiğini yazmıştı. Ben de İngiltere’nin bu savaştaki tesirini hem bu köşede hem de “Ukrayna: Dünyanın Siyasi Fay Hattı” isimli kitabımda lisana getirmiştim.

VAZGEÇMEYE HAZIRDI

Ukrayna idaresi, daha savaşın ikinci günü, NATO üyeliğinden vazgeçmeye hazır olduklarını, bunun karşılığında yalnızca üçüncü ülkelerden Ukrayna’nın güvenliği konusunda garanti talep ettiklerini söylemişti. Rusya da savaş alanında zorluklarla karşılaşınca, Kiev’i ani bir operasyonla ele geçiremeyeceğini görünce, mutabakata daha yatkın hale gelmişti. O günlerde muahedeye varmak daha kolaydı, zira İstanbul’da müzakerelerin devam ettiği periyotta, Ruslar şimdi Mariupol’ü ele geçirmemiş, hasebiyle Donbas ile Kırım’daki Rus kuvvetleri ortasında şimdi kara ilişkisi kurulmamıştı. Bu saatten sonra Rusya’yı o bölgeyi terk etmeye ikna etmek neredeyse imkânsız hale geldi. Üstelik Rusya, geçen yılın sonbaharında, işgali altında tuttuğu bölgelerde bir referandum yaparak bu bölgeleri resmen kendi topraklarına kattığını açıkladı ve bu durumu anayasaya geçirdi. Bu da savaşı çıkmaza sürükleyen öbür bir değerli gelişme oldu.

‘GENEL İSTİLA’ OLASILIĞI

Geçen yıl bilhassa ABD ve İngiltere, Ukrayna’nın Batı’dan aldığı yardımlarla Rusya’yı kısa müddette dize getirebileceğini söylüyordu. Ukrayna’nın savaşta gösterdiği beklenmedik birtakım muvaffakiyetler (ve Ruslar’ın büyük başarısızlıkları) da bu beklentilerin artmasında tesirli oldu. Batı’nın daima Ukrayna’yı destekleyeceği, Rusya’nınsa yalnızlığa sürüklenerek çökeceği söyleniyordu.

Oysa ki Ukraynalı bir komutanın geçen gün verdiği bir röportaj, durumun artık çok farklı olduğunu gösteriyor. Ukrayna Birleşik Güçler Kumandanı Sergey Nayev, ABC News’a verdiği demeçte, Rusya’nın İran ve Kuzey Kore üzere “şer ekseni” ülkelerden takviye almasına karşılık, Ukrayna’nın memleketler arası dayanağının önümüzdeki devirde azalacağını, bunun da Ukrayna’nın kendisini savunma imkânını azaltacağını söylüyor ve savaşın “güneyde ve doğudaki çerçevenin” dışına çıkabileceğini, yani mevzi savaşları yerine ülkenin yine genel bir istilaya maruz kalabileceğini lisana getiriyor.

Rusya, beklediklerini elde edemedi ve zorluklara uğradı. Ancak, sav edildiği üzere Batı yaptırımlarıyla dize de gelmedi. Bakalım bu kış savaş ne istikamete evrilecek?