Getty Images İklim korkusu iklim değişikliğinin beşerler ve gezegen üzerindeki tesirleri karşısında hissedilen düşünceyi tanım eden bir kavram.

Google’ın BBC 100 Bayan ile paylaştığı bilgilere nazaran “iklim kaygısı” ile ilgili çevrim içi aramalar bu yıl keskin bir yükselişe geçti.

Bu alandaki bilimsel çalışmalara nazaran bayanlar iklim tasasından erkeklere nazaran daha fazla etkileniyor.

Dünya çapında orman yangınları, seller ve kuraklıklardaki artış iklim krizinin gözle görülür tesirleri ortasında.

Daha az görünür kısmıysa iklim krizinin insan zihnindeki tesiri.

İklim değişikliğinin tesirleriyle ilgili hissedilen problem olarak tanımlanan iklim telaşının global olarak bilhassa çocuklar ve gençlerde görüldüğü biliniyor.

Google Trendler’den elde edilen datalara nazaran “iklim kaygısı” ile ilgili arama sorguları dramatik bir biçimde yükseldi.

Google’da 2023’ün birinci on ayında İngilizce yapılan “iklim kaygısı” ile ilgili arama sorguları 2017’nin birebir devrine nazaran 27 kat yükseldi.

Getty Images Bu yıl Dubai’de düzenlenecek COP28’de akıl sıhhatiyle ilgili farklı tartışmalar yer alacak.

Aynı devirde iklim tasasına ait aramalar farklı lisanlarda de yükselişe geçti.

Portekizce yapılan aramalar 73 katına çıktı

Çince yapılan aramalar 8,5 katına çıktı.

Arapça yapılan aramalar beşte bir oranında arttı.

Bunlar iklim telaşıyla ilgili aramaların en fazla yapıldığı lisanlar değil, BBC’nin Google’dan incelemesini istediği kimi lisanlar.

Aramalar, iklim derdi konusunda daha fazla farkındalığa sahip olanlar yahut Google’ı en sık kullananlar ortasında daha yüksek olabilir.

Google Trendler bilgileri, sıklıkla birebir aynı manada kullanılan fakat biraz farklı manalara sahip olan “iklim kaygısı” ve “eko-kaygı” tabirleriyle ilgili arama sorgularını birleştiriyor.

Getty Images California tarihinin en makûs yangınlarının büyük bir kısmı son 10 yılda gerçekleşti

İklim derdi bilhassa iklim değişikliğiyle ilgili farkındalıkla ilişkilendiriliyor.

Eko-anksiyete ise daha çok, kirlilik ve biyoçeşitlilik kaybı üzere çevresel sıhhate ait tehditlerin farkındalığıyla hissedilen genel anksiyeteye deniyor.

Google Trendleri toplam arama ölçüsünü değil, bir örneklem üzerinden dünyadaki arama trendlerini inceliyor.

“Arama ilgi alanı” isimli ölçüt, bir aramanın vakit içindeki popülerliğini gösteriyor.

Son beş yılda iklim derdiyle ilgili aramaların büyük kısmı kuzey ülkelerinde yapıldı.

Bu aramaların yüzde 40’ı Finlandiya, İsveç, Danimarka ve Norveç’ten geldi.

Google, datalarının ülke nüfuslarına kıyasla elden geçirildiğini, bu sayede ülkeler ortasındaki nüfus farkının tesirinin sıfırlandığını söylüyor.

Bazı küçük ülkelerin çok daha kalabalık ülkelerin önüne geçmiş olmasının nedeni bu.

Küresel Güney’de yer alan Şili, Filipinler ve Güney Afrika üzere ülkelerse bu alanda kişi başına daha az arama yaptı.

Çok az arama yapılan ülkeler ise tahlile dahil edilmedi.

BBC

Google son 12 ayda gezegenin geleceği ve etrafa dair aramalarda da artış yaşandığını söylüyor.

Bir şirket sözcüsü “Aramaları incelediğimizde insanların hem anlamaya çalıştığını hem de harekete geçmek istediğini görüyoruz” diyor ve ekliyor:

“Örneğin ‘iklim krizi nasıl çözülür’ araması son iki yılda iklim değişikliği hakkında dünya genelinde en çok artış gösterenlerden biri.”

Google datalarına nazaran son 12 ayda

• İklim değişikliğinin geleceği hakkındaki aramalar yüzde 120,
• İklim değişikliğine ahenk sağlama hakkındaki aramalar yüzde 120,
• Sürdürülebilirlik hakkındaki aramalar yüzde 40,
• Sera gazı salımı hakkındaki aramalar ise yüzde 120 artış gösterdi.

Farklı lisanlardan örnek vermek gerekirse, İspanyolca “İklim değişikliğinin riskleri nelerdir?” aramasında yüzde 150 artış görüldü.

Getty Images Finlandiya’daki bir iklim protestosu

Kadınlar daha fazla dert hissediyor

Google bu aramalara dair cinsiyet verisini paylaşmasa da bu alanda yapılan çalışmalar, bayanların iklim derdini erkeklere kıyasla daha çok yaşadığını gösteriyor.

Bu yıl Sustainability (Sürdürülebilirlik) isimli akademik mecmuada yayımlanan bir araştırmaya nazaran dünya genelinde bayanlar iklim değişikliği konusunda daha fazla korku ve olumsuz hisler yaşıyor.

Erkek katılımcılarınsa daha optimist olduğu ve hükümetlerine daha fazla güvendiği görülüyor.

Araştırma 2021 yılında 10 ülkeden 16-25 yaş ortası 10 bin şahısla çevrim içi anket biçiminde yapılmıştı.

2019’da 44 binden fazla iştirakçiyle düzenlenen Avrupa Toplumsal Anketi’nde de bayanların iklim değişikliği konusunda daha fazla korku duyduğu görülmüştü.

Sustainability mecmuasında yayımlanan araştırmanın müelliflerinden Prof. Susan Clayton bunun bir ölçüde, bayanların duydukları tasaları lisana getirme konusunda erkeklerden daha açık olmasından kaynaklandığını söylüyor:

“Kadınlar kendi duygusal reaksiyonlarını kabullenmekte daha istekli. Erkeklere kıyasla hisleri hakkında daha fazla düşünüyorlar ve konuşuyorlar.”

Öte yandan bayanların iklim değişikliği hakkında erkeklerden daha fazla endişelenebileceğini, bunun nedeninin de iklim değişikliğinden erkeklere kıyasla daha fazla etkilenmeleri olabileceğini aktarıyor:

“Aşırı hava olaylarından sonra konut içi şiddette artış görülüyor.

“İklim değişikliği nedeniyle beşerler göç etmek zorunda kaldıklarında da bayanlar cinsel şiddet ve seks ticaretine maruz kalabiliyor.

“Kadınlar iklim değişikliğinden fizikî olarak da etkileniyor. Yüksek sıcaklıklar ve hava kirliliği hamileliği etkileyebiliyor.

“Hamile bayanlar çok hava olaylarından kaçmakta da zorlanıyor.”

Bu bahiste yürütülen az sayıda araştırma, iklim değişikliği kaynaklı felaketlerde hayatını kaybedenler içinde bayanların oranının daha fazla olabileceğine işaret ediyor.

Getty Images 2007’de Sidr Siklonu Bangladeş’te binlerce kişiyi öldürdü, milyonlarca kişinin de evsiz kalmasına yol açtı

Kadınların vefat riski daha fazla olabilir

Örneğin Bangladeş’te 1983-2009 ortası gerçekleşen siklonları inceleyen bir araştırma, bayanların mevt riskinin daha fazla olabileceğini gösterdi.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) büyük ihtimalle insan kaynaklı faaliyetlerin kimi siklonların gücünü artırdığını belirtiyor.

Prof. Clayton, cinsiyet eşitsizliği nedeniyle kimi fakir ülkelerde bayanların iklim değişikliği kaynaklı olayların akabinde bilgiye erişimde erkeklerle birebir imkana sahip olmayabileceğini söylüyor.

Prof. Clayton, iklim değişikliğinin dolaylı ve uzun vadeli tesirlerinin de bayanların ve kızların durumunu etkilediğini anlatıyor:

“Bazı araştırmalar, ailelerin iklim değişikliğiyle bağlı ekonomik sıkıntılarla müsabakası durumunda kızların daha erken yaşta evlendiğini buldu.

“Örneğin ailenin ziraî üretimi kuraklık yahut selden etkilenebiliyor.

“Bu durumda aileler kızlarını beslemek zorunda kalmamak için onları evlendirebiliyor.”

IPCC 2022’de iklim değişikliğinin akıl sıhhatine tesirini birinci sefer araştırdı.

Bu yıl Dubai’de düzenlenecek COP 28’de de akıl sıhhatiyle ilgili birtakım tartışmalar yürütülecek.

İklim değişikliğinin fizikî tesirleri artarken, akıl sıhhatine tesirleri de daha fazla ilgi çekmeye başlıyor.