BBC, İngiltere tarafından eğitilen ve fonlanan Afgan özel kuvvetlerinin 200’e yakın üyesinin yakında hudut dışı edilip Taliban’ın yönettiği ülkelerine geri gönderileceğini öğrendi.

Eski bir İngiliz generali durumu “ihanet” ve “rezalet” diye nitelendirdi.

Askerlerin uçakla gönderildiği Pakistan, Afgan mültecileri hudut dışı edeceğini söylüyor.

İngiltere binlerce Afgan’a güvenlik sağladığını açıkladı.

Afganistan‘da 12 yıl boyunca İngiliz Ordusu’nda misyon yapan General Richard Barrons, BBC’ye yaptığı açıklamada, İngiltere’nin bu askerleri yerleştirmekteki başarısızlığını “rezalet” olarak nitelendirdi ve bu durumun ülkesini “ya ikiyüzlü ya da beceriksiz” gösterdiğini savundu.

“Bunların hiçbiri kabul edilebilir değil. Bu bir ihanet ve bu ihanetin bedeli bizimle hizmet eden insanların ölmeleri ya da ömürlerini mahpusta geçirmeleri olacak” diye ekledi.

2021’de devrin başbakanı Boris Johnson İngiltere Parlamentosuna Afgan özel kuvvetlerinin hizmetlerinin “muazzam derecede önemli” olduğunu söylemiş ve İngiltere’nin onlara “güvenli geçiş” sağlamak için “elinden geleni” yapacağını belirtmişti.

İngiltere hükümetinin hayatları tehlikede olan sivil Afgan önderlerine sığınma teklifinde bulunma davetlerini reddettiği ortaya çıkınca Afgan komandoların durumuyla ilgili tasalar de arttı.

BBC, Mart 2022’de İngiltere Dışişleri Bakanlığı’na gönderilen ve Helmand Eyaleti’nde 2006 ile 2014 yılları ortasındaki operasyonlar sırasında İngiltere ve ABD ile birlikte çalışan 32 eski vali, savcı ve yetkiliden oluşan bir kümeye acil yardım sağlanması davetinde bulunan özel bir mektuba ulaştı.

Özel kuvvetlere benzeri halde, bu 32 yetkili de İngiltere hükümeti tarafından istihdam edilen yahut ” Afganistan‘da İngiltere hükümeti, ortakları ya da yakın destekçileriyle birlikte çalışan” şahıslara yönelik Afgan Yerleştirme ve Yardım Programı (ARAP) aracılığıyla İngiltere’ye gelmek için müracaatta bulunmuştu.

Yetkililerin ve askerlerin müracaatlarının birden fazla reddedildi; öbürleri bir yıldan uzun bir müddetin akabinde hala karar bekliyor.

Eski bölge valilerinden biri BBC’ye, program aracılığıyla yaptığı yardım müracaatının, birinci müracaatının üzerinden 20 aydan uzun bir mühlet geçtikten sonra, iki hafta evvel reddedildiğini söyledi.

Özel mektubu imzalayanlardan biri olan General Richard Barrons, “Bu insanlara özel bir taahhütte bulunduk ve bunu verimli, tesirli ve hatta müşfik bir sistemle onurlandırmadık” dedi.

‘Omuz omuza çarpıştık’

Pakistan‘dan hudut dışı edilmeyi bekleyen Afgan özel kuvvetleri mensubu “Ali” BBC’ye yüzüstü bırakılmış ve ihanete uğramış hissettiğini söyledi.

Tek odalı bir inançlı meskenden konuşan Ali, İngiltere ordusundaki vazifesiyle ilgili, “Gece gündüz birlikteydik. Tatbikat sırasında birebir çadırda uyurduk, tıpkı kaptan yerdik.

“Operasyonlar sırasında İngilizlerle, birebir ailenin üyeleri üzere, omuz omuza çarpıştık” dedi.

Ali, Komando Gücü (CF) 333 ismiyle bilinen bir özel ünitenin üyesiydi. Ünite 2003’te İngiltere tarafından Afganistan’da gitgide büyüyen afyon üretimi sıkıntısıyla baş etmek için kurulmuştu.

Kardeş ünitesi Afgan Hudut Gücü 444 ile birlikte “Üçlüler” olarak tanınıyorlardı. Kısa müddette aktiflik, dürüstlük ve cüret bahislerinde şöhret kazandılar.

General Sir Richard Barrons, “Üçlüler, İngiltere’nin desteklediği terörle çaba operasyonunun ön saflarında yer aldı. En tehlikeli, en sıkıntı, en kıymetli vazifeleri İngiliz askerleriyle birlikte yaptılar” dedi.

Ağustos 2021’de Afgan devleti çökerken sağlam kalan birkaç üniteden biri CF333’tü. Ali, ülkeden kaçmaya çalışan İngiliz pasaportu sahiplerini korumak için başka askerlerle birlikte başşehir Kabil’deki Baron Oteli’ne gitti.

Ancak tahliye uçağına binemedi ve sonunda kara yoluyla Pakistan’a ulaştı.

Ali, yaklaşık yirmi yıldır İngilizlerle birlikte savaşmasının kendisine yakında yardım eli uzanacağı manasına geldiğini varsayıyordu. Yanılmıştı.

“Kahramanların terk edileceğini hiç düşünmedik. Bütün riskleri aldık. Milletlerarası topluma yardım etmeye hazırdık, söz özgürlüğüne ve insan hayatına hürmet duyduk, sonra her şey alt üst oldu. Nitekim hayal kırıklığı yarattı” dedi.

Pakistan’da yetkililer müsaadesiz Afganlara baskı yapıyor ve yakaladıkları herkesi hudut dışı etmekle tehdit ediyor.

Ali, bu durum karşısında, “Çalışamıyorum. Polis endişesinden eşim ve beş çocuğumla bu tek odada yaşıyorum. Üç aydır kendimi konuta kapattım” diyor.

Afganistan’da vazife yapmış güvenlik güçlerinin eski üyelerinden oluşan bilinmeyen bir kümenin BBC’ye verdiği bilgilere nazaran yıl sonuna kadar yaklaşık 200 komando Ali üzere hudut dışı edilme tehdidiyle karşı karşıya.

Kesin sayıyı bilmek mümkün olmayabilir lakin üst seviye İngiliz diplomatik kaynakları bize bu sayıların şimdiye kadar yapılan en düzgün varsayımlar olduğunu söyledi.

Sadece Afgan özel kuvvetlerinin eski üyeleri değil, tıpkı vakitte İngiltere’ye yardım eden Afgan siviller de yüzüstü bırakıldıklarını söylüyor.

Muhammed Fahim, 2001 öncesinde Taliban’ın kilit bölgelerinden biri olan ve Prens Harry’nin Afganistan’da vazife yaptığı Helmand’ın Garmsir bölgesinin valisi olarak Taliban’a karşı verilen çabanın siyasi yüzlerinden biriydi.

Valiyken kimi Taliban lidelerini yakaladıklarını, hatta bir defasında bir intihar bombacısını sarılarak engellediğini anlatan Fahim de Ali üzere, İngilizlerle ortak bir vazife inancına sahip olduklarını düşündüğünü söyledi.

Gizli bir pozisyondan BBC’ye verdiği demeçte, bu durumun kendisi için büyük tehlikeye yol açtığını söyledi.

Kardeşi ve iki kuzeninin Taliban tarafından öldürüldüğünü, kendisinin de 2018’de öldüresiye dövüldüğünü anlattı.

Taliban’ın yine iktidara geleceği katılaştığında Muhammed Fahim atakların şiddetlenmesinden korkmaya başladı.

Fahim, İngiliz kuvvetleriyle yıllarca süren yakın paydaşlığın kendisine sığınma hakkı verilmesi demek olacağını varsaydığını lakin ARAP planı tarafından reddedildiğini söyledi.

Afganistan’a komşu bir ülkede saklandığını, vizesinin müddetinin dolduğunu ve seçeneklerinin azaldığını belirtti.

Ali’nin başvurusu da Savunma Bakanlığı’na bağlı ARAP tarafından reddedilmişti. Kendisine direkt İngiltere tarafından görevlendirilen yahut İngiltere hükümet dairesinde çalışan biri olarak nitelendirilmediği iletildi.

ABD’ye yerleştirilen CF333’ün birinci kumandanı Korgeneral Abdul Haydi Halid, BBC’ye kararın “tamamen haksız” olduğunu söyledi.

Askerlere direkt İngilizler tarafından ödeme yapıldığını belirterek, “Tüm ekipman, kıyafet, yiyecek, fiyat dahil tüm harcamalar, her şey İngiltere tarafından karşılandı. Bu vazifenin finansmanı İngiliz hükümetindeydi. Bu çok açık” dedi ve ekledi:

“Bunu İngiliz hükümetinden beklemiyordum… Çok kelam verdiler lakin unutunca buna ne denir? Sahtekarlık.”

Savunma Bakanlığı, İngiltere’nin Afganistan’daki uygun şahıslara yardım etme konusunda “kararlı ve cömert bir taahhütte” bulunduğunu açıkladı.

Bir Bakanlık Sözcüsü, “Şu ana kadar yaklaşık 24 bin 600 kişiyi inançlı yerlere yerleştirdik, bunlar ortasında Afganistan’daki programlarımıza dahil olan binlerce kişi de var.

“Her ARAP başvurusu başka ayrı ve yayınlanan siyasete uygun olarak kıymetlendirilir. Vazifeye dayalı olarak uygunluk üzere otomatik kararlar vermeyiz.”

Ali ve Fahim her şeye karşın İngiliz kuvvetleriyle birlikte çalışmaktan gurur duyduklarını söylediler.

Ali, “Ücra köylerde birbirimize nasıl baktığımızı unutmayacağım” dedi.

İngiltere ve ABD güçlerindeki bir komutanın soğukta kendi battaniyesini Ali’nin omuzlarına örttüğünü hatırladığını söyledi:

“Bu benim için tatlı bir anı lakin daha sonra yaşananlar hayal kırıklığı yaratıyor.” dedi.

Habere katkıda bulunanlar: BBC Afgan servisinden Hafizullah Maroof ve BBC Newsnight’tan Maria Polachowska’nın