Hollanda’nın idari başşehri Lahey’deki Barış Sarayı’nda faaliyetlerini yürüten UAD’de İsrail’in işgal ettiği Filistin topraklarındaki uygulamalarının tüzel sonuçlarının ele alındığı duruşmalar devam ediyor.

Duruşmalarda Küba ismine kelam alan Dışişleri Bakan Yardımcısı Anayansi Rodriguez Camejo, “İşgalci güç İsrail’in hukuka muhalif kuvvet kullanımı nedeniyle Filistin halkı, bayanlar ve sivil nüfus bir bütün olarak katledilmeye devam ediyor. Bu katliam, milletlerarası hukuka nazaran soykırım, savaş kabahatleri ve insanlığa karşı cürümlerden sorumlu olan Amerika Birleşik Devletleri üzere ülkelerin kabahat iştirakiyle gerçekleşmektedir” dedi.

İsrail’in Filistin topraklarını işgalinin memleketler arası hukuka nazaran gayrimeşru olduğunu vurgulayan Camejo, “İsrail’in sivil ve savaşan ayrım yapmayan siyasetleri, Filistinlilere yönelik yıllardır süren işgal, azap, zorla yerinden etme, hapsetme ve vatandaşlık haklarını reddetme siyasetlerinin devamıdır” değerlendirmesinde bulundu.

Camejo, İsrail’in Filistin’deki işgalini reddetmenin, UAD kararlarına ahengin, ülkeler için milletlerarası hukuktan kaynaklanan yükümlülük olduğunu vurguladı.

“İsrail, Filistin’de yaptığı ihlallerle BM Genel Konseyi, Güvenlik Kurulu ve Milletlerarası Adalet Divanı tarafından kabul edilen çok sayıda karar ve kararı görmezden geldi” diyen Camejo, ABD’nin de BM Güvenlik Kurulunda veto yetkisini kullanarak memleketler arası toplumun Filistin konusunda aktif formda harekete geçmesini 47 defa engellediğine işaret etti.

Camejo “İsrail’in ihlali, Amerika Birleşik Devletleri’nin gerçek eylemsizliğinin bir sonucu olup, Güvenlik Kurulundaki veto ayrıcalığının berbata ve sorumsuzca kullanılmasının direkt bir sonucudur” dedi.

KOLOMBİYA

Kolombiya ismine kelam alan Dışişleri Bakan Danışmanı Andrea Jimenez Herrera da İsrail’in Filistin’i işgalinin memleketler arası hukuka ve BM Kaidesi’ne alışılmamış olduğunu belirterek Milletlerarası Adalet Divanından bu istikamette bir karar almasını istedi.

Herrera, “İsrail, Filistin topraklarındaki yasa dışı işgal, yerleşim ve ilhak faaliyetlerine son vermelidir. Bunu kayıtsız, kuralsız, derhal ve eksiksiz yapmalıdır. Devam etmekte olan memleketler arası haksız hareketlere son vermeli ve bunların tekrarlanmayacağına dair uygun teminat ve garantiler sunmalıdır. İsrail ayrıyeten memleketler arası insancıl hukuka ve memleketler arası insan hakları hukukuna hürmet göstermelidir. Bunlar Filistin halkının haklarıdır” dedi.

UAD’DE İSRAİL’İN FİLİSTİN’İ İŞGALİNİN TÜREL SONUÇLARINA AİT DURUŞMALAR

UAD’de devam eden duruşmalar kapsamında, ortalarında Türkiye’nin de yer aldığı 52 devletin yanı sıra Arap Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Afrika Birliği, 19-26 Şubat’ta, İsrail’in Doğu Kudüs dahil işgali altındaki Filistin topraklarındaki uygulamalarının tüzel sonuçlarına ait beyanlarda bulunacak.

Başta İsrail olmak üzere, işgalin devletler ve BM açısından sonuçlarının da ele alınacağı duruşmalarda her bir devlet ve kuruluş otuzar dakika sunum yapıyor.

Filistin tarafının sunumuyla başlayan duruşmalarda, Türkiye’nin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılacak sunumu, son gün olan 26 Şubat’ta TSİ 12.00’de gerçekleştirilecek.

Hollanda’nın idari başşehri Lahey’deki Barış Sarayı’nda faaliyetlerini yürüten UAD’de halka açık yapılacak duruşmalar canlı yayımlanıyor.

Sözlü beyan için başvuran devletler ortasında ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa, Almanya, İran, Kanada, Mısır, Güney Afrika, Japonya, İspanya, Suudi Arabistan, Malezya, Pakistan, Hollanda’nın yanı sıra AB, Orta Doğu ve Asya-Pasifik bölgesinden çok sayıda ülke bulunuyor.

Divan önünde müracaat görüşünde birinci kez bu kadar çok sayıda devletin yazılı ve kelamlı beyanda bulunduğu görülürken, yazılı beyanda bulunan İsrail’in kelamlı duruşmalarda yer almaması dikkati çekiyor.

BM GENEL KONSEYİ, UAD’DEN GÖRÜŞ İSTEMİŞTİ

BM Genel Heyeti, 30 Aralık 2022 tarihli kararında UAD’ye, Divan Statüsü’nün 65. hususuna dayanarak 1967’deki savaştan bu yana İsrail’in Filistin’deki işgalinin hukuksal sonuçlarına ait iki soru yöneltti.

BM Genel Şurasının Divan’dan yanıtlarını talep ettiği sorular şu halde:

“1- İsrail’in, Filistin halkının kendi mukadderatını tayin hakkını daima olarak ihlal etmesinin, işgali sürdürmesinin, 1967’den bu yana Filistin topraklarındaki yerleşim ve ilhak faaliyetlerinin, Kudüs’ün demografik yapısını, karakterini ve statüsünü değiştirmeye yönelik faaliyetlerinin ve ilgili ayrımcı mevzuat ve önlemleri kabul etmesinin hukuksal sonuçları nelerdir?

2- İsrail’in, birinci soruda belirtilen uygulamaları, işgalin hukuksal statüsünü nasıl etkilemektedir ve bu durumun tüm devletler ve Birleşmiş Milletler için doğurduğu tüzel sonuçlar nelerdir?”

Danışma görüşü talebi, 17 Ocak 2023’te BM Genel Sekreteri tarafından UAD’ye ulaştırılırken Divan, BM üyesi devletlere ve Filistin’e müşavere görüşü istenen sorular hakkında yazılı ve kelamlı beyanda bulunma haklarına ait bildirim yaptı.

DANIŞMA GÖRÜŞÜNÜN TESİRİ NEDİR?

UAD’nin verdiği müracaat görüşleri, her ne kadar bağlayıcı olmasa da birçok devlet ve kuruluş tarafından dikkate alındığı ve verilen görüşe uygun hareket edildiği belirtiliyor.

Yine UAD’nin 22 Temmuz 2010’da memleketler arası hukukta bir devletin tek taraflı bağımsızlık ilan etmesinin yasaklanmadığı istikametinde verdiği müşavere görüşünün akabinde, Kosova’nın bağımsızlığının meşruiyeti arttı ve bağımsızlığını tanıyan devlet sayısı çoğaldı.

UAD’nin görüşünün, işgalin memleketler arası hukuka tersliği tarafında olması durumunda İsrail üzerindeki baskının artması ve ona açıkça takviye veren ülkelerin memleketler arası toplum tarafından tavırlarını gözden geçirmeye zorlanmaları beklenen.