Uzay araştırmalarında süregelen arayışlardan biri de Dünya’nın ötesinde ömrün izini bulabilmek. Mars dışında bilim insanları gayretlerini iki aday üzerinde ağırlaştırıyor: Jüpiter’in uydusu Europa ve Satürn’ün uydusu Enceladus. Etkileyici ve güçlü ispatlar, bu buzlu uydularda kalın su buzu katmanlarının altında yeraltı okyanuslarının potansiyel varlığına işaret ediyor. NASA, bu uydularda ömrü tespit etmek gayesiyle Cyrobot misyonunun konseptini açıkladı.

NASA, DÜNYA DIŞINDAKİ ÖMRÜ BULMAK İSTİYOR

Donanımhaber’in aktardığı detaylarda NASA şu anda sıvı suyun varlığını direkt tespit etmek ve ömür formlarını destekleme potansiyelini araştırmak için bu uyduların buz kabuklarını delecek Cryobot misyonunun uygulanabilirliği üzerinde çalışıyor.

Bu iniş aracının yardımıyla konuşlandırılacak nükleer güçlü bir sonda olacak. NASA, yaptığı açıklamada çok sayıda araştırmacının Şubat 2023’te düzenlenen çalıştayda bir ortaya geldiğini, tartışmaların ana odağının ise en son gelişmeler ve Cryobot misyonu için bir yol haritası olduğunu belirtti.

“Suyu takip et” unsurunun rehberlik ettiği astrobiyoloji topluluğu, sıvı suyu anladığımız kadarıyla ömür için temel bir bileşen olarak kabul ediyor. Mars’ın sulu geçmişine dair çarpıcı ipuçları sunmasıyla birlikte, sıvı suyun kaynağını direkt keşfetme muhtaçlığı, muhtemel yabancı hayat arayışında çok kıymetli hale gelmiş durumda. Tam da bu noktada NASA’nın Cryobot misyonu devreye giriyor. NASA, bu robotun mevcut konsept dizaynını, altındaki buz katmanını eritmek için termal buz sondajı kullanacak bağımsız bir silindirik sonda olarak tasvir ediyor.

Benzer sondaj teknikleri Dünya’da kullanılıyor olsa da bu tekniği Europa ve Enceladus’un soğuk ve kalın buz kabuklarına nüfuz edecek biçimde uyarlamak her açıdan sıkıntı bir iş. NASA’nın Gezegen Keşif Bilimi Teknoloji Ofisi (PESTO) tarafından düzenlenen bu çalıştayda, Cryobot teknolojisindeki ilerleme ve zorlukları gözden geçirmek üzere farklı alanlardan önde gelen 40 araştırmacı bir ortaya geldi.

GÖREV İÇİN ALT SİSTEMLER BELİRLENDİ

Çalıştayda “uçuşa hazır bir mimari” için dört kritik alt sistem (güç, termal, hareketlilik ve iletişim) belirlendi. Robotun temeli, buzu verimli bir formda eritmek için kâfi güç ve yoğunluğa (yaklaşık 10 kW) muhtaçlık duyan bir nükleer güç sistemine dayanacak. Güç sistemi ayrıyeten derin okyanusların yüksek basınçlarına dayanacak yapıda olmak zorunda.

Ayrıca nükleer güç sistemi tarafından üretilen ısıyla başa çıkmak için termal idare sisteminin de kural olduğu aktarılıyor. Bu nedenle, iç ve dış ısı dağıtımı için iki bağımsız pompalı sıvı devresinin geliştirilmesi ve sondaya entegre edilmesi gerekecek. Ayrıyeten, uyduların buzlu kabuklarındaki yabancı hususları (toz ve tuz) temizlemek için “su jeti” ve mekanik kesme üzere tekniklerin de kullanılması öneriliyor. Cryobot, potansiyel tehlikeleri yönlendirmek için bir haritalama sensörü ve yönlendirme düzeneğine da sahip olmak zorunda.

Son olarak, buz kabuğu boyunca güçlü bir bağlantı irtibatı oluşturmak bilgi transferi için kritik kıymete sahip. Fiber optik kablolar sanayi standardı olsa da, faal buz kabuklarına yerleştirilmeden evvel doğrulanmaları gerekiyor. Alternatif olarak radyo frekansı, akustik ve manyetik alıcı-vericiler üzere kablosuz bağlantı sistemleri de araştırılıyor. NASA, iştirakçilerinin ortak görüşünün bu misyon konseptinin uygulanabilir lakin bilimsel olarak zorlayıcı olduğunu söylüyor. Ajansa nazaran bir okyanus dünyasında direkt yerinde ömür aramak için en makul yakın vadeli yol Cryobot vazifesi olmaya devam ediyor.