TÜRKİYE’de bilhassa son günlerde yaşanan köpek taarruzları kuduz kuşkusunu gündeme getirirken, ölümcül olması nedeniyle en çok korkulan hastalıkların başında geldiğini belirten İzmir Katip Çelebi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Alper Şener, “2030-2040 yıllarında Türkiye‘nin nüfusuna eş kıymet bir sokak hayvanıyla karşı karşıya kalabileceğimiz öngörülüyor. Bu fecî bir rakam” dedi.

Özellikle son günlerde yaşanan köpek hücumları kuduz kuşkusunu gündeme getirdi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener, kuduzun ölümcül olduğuna dikkati çekip, bu nedenle en çok korkulan hastalıkların başını çektiğini söyledi. Aşı ve serumların yüzde 100 ölümcül bir hastalık olan kuduzdan istenilen oranda korumadığını lisana getiren Prof. Dr. Şener, “Zamanında uygulanmasına karşın kuduz nedeniyle ölen vatandaşlarımız olmuştu. Türkiye maalesef Dünya Sıhhat Örgütü tarafından kuduz açısından endemik ülkeler ortasında yer alıyor. Sıhhat Bakanlığı’nın datalarına bakıldığında doğrulanmış insan kuduzu yılda bir ya da iki tane oluyor. Hastalık olarak bakıldığında yılda bir ya da iki defa görülen bir hastalığın, bir ülkede sık görülür hastalık olarak yani endemik olarak isimlendiriliyor olması tuhaftır. Bunun nedeni başıboş hayvan nüfusundaki artıştır” tabirlerini kullandı.

‘KONTROL ALTINA ALAMAZSANIZ BU HASTALIKLARIN ÖNÜNE GEÇMEK MÜMKÜN DEĞİL’

Türkiye’nin kuduz konusunda seyahat ve sıhhat turizmi açısından riskli ülkeler ortasında gösterildiğini söz eden Prof. Dr. Şener, “Yani yabancı turistlere, ‘Buraya giderseniz kuduz kuşkulu bir hayvanla temasta bulunma ihtimaliniz fazla, kuduz hastalığı kapabilirsiniz, seyahat öncesi aşılanmanız gerekir’ diye bir ikaz yapılıyor. Kitapçıkta Türkiye seyahat hastalığı manasında riskli ülkeler ortasında yer alıyor. Vietnam, Hindistan üzere az gelişmiş ülkeler de bunun içerisinde ancak Türkiye de bu kümenin içinde. Temel sorun sokaktaki başıboş hayvan nüfusunun denetim altına alınmasıdır. Sokakta hayvan bakmanın yanlışsız olmadığı konusunda, sosyolojik ve bilimsel manada vatandaşların ikna edilmesi gerekiyor. Zira doğal olarak bu kadar nüfusun oluşması öteki şahıslarda de onları beslemek gerekliliğini doğuruyor. Bu öbür parazit hastalıkları açısından da gerçek değil. Kuduza konsantre oluyoruz fakat öteki kist hastalıkları da maalesef başıboş hayvanlar tarafından bulaşıyor. Sokakta bu işi denetim altına alamazsanız bu hastalıkların önüne geçmek mümkün değil” açıklamalarında bulundu.

‘KUDUZ REFERANS LABORATUVARI HER YERDE YOK’

Kuduzun kesin tedavisinin olmadığını belirten Prof. Dr. Şener, birinci belirtinin ısırık bölgesinde ağrı, ısı artışı ya da duyuda azalma üzere semptomlar olduğunu tabir etti. Kuduzla ilgili daha sonraki bulguların ise büsbütün sinsi ilerlediğini kaydeden Prof. Dr. Şener, “Baş ağrısı, bulantı, kusmadan tutun da yalnızca üşüme, titremeyle de karşı karşıya kalabiliyoruz. Kuduz kuşkulu temaslı olmasa rastgele bir bireyden kuduzla ilgili şüphelenmek pek mümkün değil. Bu kademede bir görüntüleme ile santral hudut sistemi enfeksiyonu olup olmadığına bakmak gerekiyor. Bel girişinden su alınabilir, hasta kişinin tükürüğü ya da ense ter bezlerinden alınacak örnekle virüs yakalanabilir. Bu da her vakit için kolay değildir. Türkiye’de bu örnekler yalnızca Ankara’ya gidiyor. Zira kuduz referans laboratuvarı her yerde yok. Alanda teşhis koymak bazen sorunludur” dedi.

‘KORKUNÇ BİR RAKAM’

Kuduza yakalandıktan sonra kişinin yalnızca mevte giden yolunu daha rahat geçirmesi için yapılabilecekler olduğunu belirten Prof. Dr. Şener, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Önce bataklığı kurutmak gerekir. Yani başıboş sokak hayvanlarının bir an evvel rehabilite edilmesi lazım. Gelişmiş ülkelerin hiçbirinde sokakta bu kadar çok başıboş hayvan bulamıyorsunuz. Ben de hayvanseverim ancak hayvanların muhtaçlığı yalnızca doymak ve beslenmek değil. Birebir vakitte duygusal manada beşerle diyaloglarının da olması lazım. Sahipsiz hayvanlar birebir vakitte ruhsal olarak mağdurdur. Doğayı ve hayvanları seviyoruz lakin insan sıhhati her şeyden değerlidir. Kuduzdaki her teşhis gecikmiştir zira tedavisi yok. Değerli olan kuduzun gelmemesini sağlamaktır. Bunun için sokak hayvanlarının rehabilitasyonu kıymetlidir. Bu uzun bir süreç. Veteriner tabiplerin çıkardığı makalelere baktığımda 2030-2040 yıllarında Türkiye’nin nüfusuna eş bedel bir sokak hayvanıyla karşı karşıya kalabileceğimiz öngörülüyor. Bu vahim bir sayı. Dünyanın hiçbir yerinde hayvanların bu kadar rahat üremelerine müsaade verilmez.”

‘SERUM VE DÖRT DOZ AŞILAMA GEREKEBİLİR’

Temas durumunda yapılması gerekenler konusunda da bilgi veren Prof. Dr. Şener, “Önce yarayı su ve sabunla temizlemek gerekiyor. Bu bölgede kuduz mikrobu varsa saatler içinde kas dokuda hudutlara yapışıyor. Daha sonraki durum denetimden çıkıyor, periferik hudut hücrelerinden santral hudut sistemine hakikat gidiyor. Beyin iltihabına sebep olunca yüzde 100 ölümcül oluyor. Kimi yaralanmalarda hem aşı hem serum, az riskli yaralanmalarda ise yalnızca aşı uyguluyoruz. 4 doz halinde uygulanıyor. Serumu hıfzıssıhha tarafından üretilip alanda yaygın biçimde kullanılıyor. Aşı ve serumun birebir koldan yapılmaması çok kıymetli, aşı uygulaması olan yerde antikor oluşuncaya kadar serumdan faydalanıyoruz. Birebir koldan olursa antijen bloke olabiliyor. Aşı takvimi asla esnek bir durum değildir, koruyuculuğunu düşürür. Esasen yüzde 100 koruyuculuk yok. Acil servislerde kuduz istişare üniteleri 7 gün 24 saat açık. ‘Tatildi gelmedim’ demesinler. Aşı ve virüs tatil yapmıyor. Aşılamanız nerde başladıysa orada devam ettirmek ülküsüdür. Aşılama tek bir ünite tarafından takip edilmeli.”