Ticaret ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlıklarının 2024 yılı bütçeleri, TBMM Genel Heyetinde kabul edildi.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, bütçe görüşmesindeki konuşmasında iktisadın 13 çeyrektir kesintisiz büyümeye devam ettiğini, bu yılın üçüncü çeyreği prestijiyle 2023’te ulusal gelirin 1 trilyon 75 milyar dolara, kişi başına ulusal gelirin ise 13 bin 380 dolara yükseldiğini belirtti. Bolat, istihdam edilenlerin sayısının bu yılın ekim ayında eylüle nazaran 246 bin kişi artarak 31 milyon 835 bin bireye ulaştığını, işsizlik oranının ise son 11 yılın en düşük oranı olan yüzde 8,5’a gerilediğini öne sürdü.

Bu yılın ocak-kasım devrinde 232,9 milyar dolarlık ihracata ulaşıldığını lisana getiren Bolat, 2023’ün 256-257 milyar dolar ihracatla kapatılmasının planladığını aktardı.

Bakan Bolat, ithalattaki artış suratının son dört ayda yavaşladığını, alınan önlemler sonucunda altın ve otomotiv ithalatında yavaşlama kaydedildiğini anlattı.

Mal ticaretinde dış ticaret açığının da bu yılın ağustos ayından itibaren azaldığının altını çizen Bolat, ihracatın ithalatı karşılama oranının da son dört ayda yüzde 80’inin üzerinde olduğunu lisana getirdi.

“FİNANS KAYNAKLARINI ARTIRDIK”

Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında 2024’te ihracatın 267 milyar dolara, 2026’da 302 milyar dolara çıkarılmasının hedeflendiğini tabir eden Bolat, ihracata yönelik takviyelerin sunulduğunu, 2023’te 20 bin firmaya 7,5 milyar lira ihracat dayanağının sağlandığını bildirerek “İhracatçılarımızın finansman problemini çözmek üzere de Türk Eximbank vasıtasıyla finans kaynaklarını artırmış bulunuyoruz” dedi.

Eximbank’ın takviyelerinden faydalananların yüzde 84’ünün KOBİ’ler olduğunu söyleyen Bolat, ihracatçılara sunulan günlük reeskont kredilerinin limitinin 10 katına çıkarıldığını anlattı.

Hizmetler ihracatını da desteklediklerinin altını çizen Bolat, “Hizmet ihracatımızda dünyadaki son 10 yılda artış suratı oranı yıllık yüzde 4,5 iken Türkiye yüzde 7,3 büyümüştür. Biz hizmet ihracatımızda 2021’de 59 milyar dolar toplam ihracattan 2022’de 89 milyar dolara çıktık. Bu yıl 100 milyar doları aşacağız. Böylelikle, mal ihracatından 256-257 milyar dolar, hizmet ihracatında en az 100 milyar dolarlık ihracatla döviz gelirlerimizi yıllık olarak 357 milyar dolar olarak elde etmiş olacağız” diye konuştu.

“Haksız ve damping ithalata karşı da yerli üretimleri korumaktan çekinmediklerini” belirten Bolat, “Dünya ticareti sertleşirken, rekabet kızışırken kendi ülkelerinde muhafaza önlemleri uygulayan ülkelerin, ülkemizde dampingli yahut haksız ticari uygulamalarla, menşe saptırmalarıyla eserlerini boşaltmalarına müsaade vermeyeceğiz” tabirlerini kullandı.

“İSRAİL’LE TİCARETİMİZ 7 EKİM’DEN BU YANA YÜZDE 38 AZALDI”

İsrail ile Türkiye ortasındaki ticaretle ilgili birtakım bilgi eksikliklerinin bulunduğunu lisana getiren Bolat şunları söyledi:

“Ülkemiz ile İsrail ortasındaki ticaret, İsrail’in Gazze saldırısından sonra, 7 Ekim’den bu yana tam yüzde 48 azalmıştır. Ülkemizden mevcut ticareti devlet şirketleri değil, özel şirketler, bunların da bir birçok milletlerarası firmalar yapmaktadır. Türkiye olarak ihracatımızın yüzde 31’i de Türkiye’de direkt yatırım yapmış memleketler arası firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir.”

Birleşmiş Milletler (BM) kapsamındaki yaptırımları tanıdıklarını ve uyguladıklarını tabir eden Bolat, Türkiye’den gönderilen malların Filistin’in kendine ilişkin gümrüğü ve limanı olmadığı için İsrail üzerinden Filistin’e gönderildiğini söyledi. Ömer Bolat, İsrail’in Filistin’e direkt gönderilen malları tanımadığını belirtti.

Genel Konseyde, bütçe üzerindeki konuşmaların akabinde soru-cevap kısmına geçildi.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, tüketicinin korunmasına yönelik Bakanlık tarafından piyasa kontrollerinin yapıldığını anımsatarak, “11 ayda Bakanlık müfettişlerinin yüz binlerin üzerindeki kontrollerinde 1,3 milyar lira kestiği cezalar var. Rekabet Kurumunun kestiği cezalar da 2,3 milyar liranın üzerinde.” dedi.

“AVMLERİN BİRÇOK BORÇ ALDIĞI BANKALARA DEVREDİLDİ”

Türkiye’de AVM’lerin açılmasının büyük oranda durduğunu belirten Bolat, Türkiye’de yaklaşık 450 AVM olduğunu, bunlardan yaklaşık 70’nin finansman problemi nedeniyle borç aldığı bankalara devredildiği bilgisini verdi.

Küçük esnafı da desteklemeye devam ettiklerini vurgulayan Bolat, esnafın finansman takviyesini geri ödeme oranının ise yüzde 99’un üzerinde olduğunu kaydetti.

Çin ile ticaret konusunun kıymetli olduğunu söz eden Bolat, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Gerek ABD gerek AB ve öbür ülkeler ve bizim de Çin ile ticarette çok önemli bir ticaret açığımız var. Bu noktada dampingli olduğunu tespit ettiğimiz, şikayet edilen bütün müracaatları dikkate alıyor, incelemelerimizi yapıyoruz. Menşe saptırması yapan eserler varsa, o nokta mal ithal edilmiş olsa bile, gittiği yerde denetlemeyi yaparak menşe saptırması varsa el koyma süreçleri yapılıyor. Bu noktada dürüst, haklı, istikrarlı ve eşit ticaret arayışı içerisindeyiz.”

Bu noktada Çinli yetkililerle her kademede görüşmelerin sürdüğünü belirten Bolat, Türk eserlerinin Çin pazarında daha fazla satışı noktasında da takviyelerinin olduğunu anımsattı.

“ELEKTRONİK SİGARA KONUSUNDA KESİN BİR YASAKLAMA VAR”

“Elektronik sigara konusunda Türkiye’de kesin bir yasaklama var.” diyen Bolat, başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere hükümet olarak elektronik sigaraların satışının özgür bırakılmasına katiyen karşı olduklarını vurguladı. Bolat, “Gümrüklerimizde önemli yakalama yapılıyor. Son bir ay içerisinde 256 bin ünite elektronik sigara yakalandı. Bir hafta sonra da 125 bin elektronik sigara yakalandı.” bilgisini verdi.

Ceylanpınar Gümrük Kapısı’nı, modernizasyon çalışmalarını 2024 yılının birinci yarısında tamamlayıp açacaklarını belirten Bolat, tıpkı halde Ağrı Gürbulak Gümrük Kapısı’nı da modernizasyon çalışmasını bitirerek 2024 yılının başlarında hizmete alacaklarını bildirdi.

Habur Hudut Kapısı ile ilgili soru üzerine Bolat, şu sözleri kullandı:

“Gümrük kapımızda bir günde 4 bin büyük araç giriş çıkış yapıyor. Bin yolcu aracı giriş çıkış yapıyor ve 10 bin yolcunun giriş çıkışı yapılıyor. İşçi sayımızı son 2 yılda yüzde 33 artırdık. 24 olan peron sayısını 32’ye çıkardık. Gümrük kapılarının işleyişi yalnızca bizimle alakalı değil, karşı tarafın da tıpkı formda çalışması lazım.”

Esnafa verdikleri bütün kelamları bugüne kadar tuttuklarını aktaran Bolat, “Bu 7 bin 200 iş günü konusu da hükümetimizin vaatleri ortasındadır. En kısa müddette, 2024 yılı çalışmaları içerisinde, bunlar kesinlikle ele alınıp gerçekleştirilecektir.” diye konuştu.

“ASANSÖRLERLE İLGİLİ BİR UYGULAMAYI DAHA DEVREYE ALIYORUZ”

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da yatırım teşviklerinde bölge çalışmalarının Sosyoekonomik Gelişmişlik Endeksi’ne nazaran yapıldığını, birtakım vilayetlerin daha fazla takviye almasının kelam konusu olmadığını söyledi.

İlerde, Bölgesel Kalkınma Atılımı Programı başlatacaklarını anlatan Kacır, şunları kaydetti:

“Biz şu an kalkınma ajanslarıyla bilhassa her bir bölgenin katma bedele dönüşmesi daha yüksek potansiyel taşıyan eserlerine ait yatırımları planladık, ön fizibilitelerini gerçekleştirdik. Bu yatırımları ilgili bölgelerde gerçekleştirecek sanayicilerimize, yatırımcılarımıza ileri seviyede teşvikler vereceğiz. Bundan da pek çok bölgemiz faal bir biçimde yararlanacak.”

Türkiye’nin birinci uzay yolcusunun, 9 Ocak 2024’te uzaya gönderilmesinin planlandığını anlatan Kacır, “Bu hususta etkinliklerimiz elbette olacak. Tahminen Meclis’imizin saygıdeğer milletvekillerinden, 80’li yıllarda Muhammed Ali’nin boks maçlarını izlemek için gece yarısı kalkıp televizyon başına geçmiş olanlar vardır. Artık muhtemelen emsal bir tecrübeyi de Türkiye’nin birinci astronotunun seyahatini, ay-yıldızlı bayrağımızın uzaya yükselişini izlemek için yaşayacağız” tabirlerini kullandı.

Asansörlerin periyodik muayene ve denetimlerini Bakanlık olarak sıkı tuttuklarını anlatan Kacır, şunları kaydetti:

“Geçtiğimiz yıl periyodik olarak muayene yapan A tipi kuruluşlara 2 bin 871 kontrol gerçekleştirdik. 155 firmaya ceza kestik. Kontrollerde bulduğumuz hiçbir olumsuz bulguyu es geçmemeye uğraş ediyoruz. Mimar Mühendis Odaları Birliği’nin bu işi yapmadığı zannediliyor. Halbuki Türkiye’de şu anda A tipi muayene kuruluşlarından ülke çapında en yaygın hizmet gören iki kurum Mimar Mühendis Odaları Birliği ve TSE’dir. Hala onlar da geniş çapta bu hizmeti görmeye devam ediyor. Bütün bu süreçler AB standartlarında gerçekleştirilmektedir. Yılbaşından evvel bir uygulamayı daha devreye alıyoruz; tüm vatandaşlarımız kullandığımız asansörlerdeki karekodları telefonlarımız aracılığıyla okutarak bütün periyodik muayene ve bakım bilgilerine erişme imkanına sahip olacak. Bakanlık olarak izlediğimiz süreci tüm vatandaşlarımızın, 85 milyonun erişime açmak ismine bir şeffaflık adımı daha atmış olacağız.”