Daha evvel hükümet binalarına, özel işletmelere ve meydanlara döktükleri gübre ve ziraî materyallerle gündeme gelen Avrupalı çiftçilerin protestoları şiddetlenerek devam ediyor. Bugün Avrupa Birliği Fevkalâde Başkanlar Zirvesi gündemine alınmamaları, bardağı taşıran son damla oldu.

Zirve öncesi, Brüksel’de ana caddeler yaklaşık bin traktörle kapatıldı, barikatlar kuruldu. AB Hükümet Binası etrafını işgal eden aksiyoncular, üzerinde ‘Çiftçiler yoksa, yemek de yok’ yazan pankartlarla aksiyonlarını sürdürdü.

https://twitter.com/AttentiveCEE/status/1752987667246076275

Çiftçiler, polis müdahalesine havai fişek ve yumurtalarla direnirken, polisler tazyikli suyla karşılık verdi.

BAŞBAKAN ÖZÜR DİLEDİ

Fransa Başbakanı Gabriel Attal, AB doruğu sürerken düzenlediği basın toplantısına, “Rahatsızlığa cevap verebildik mi? Muhakkak hayır. Rastgele bir kusur yaptık mı? Belirli ki evet” kelamlarıyla özür dileyerek başladı.

Başbakan Attal, “Çiftçilere 150 milyon avro takviye, 2 milyar avro kredi imkanı sağlamayı ve çiftçi fiyatlarını korumak için EGalim Maddesi’ni güçlendirmeyi” vaat etti.

Çarşamba günü AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, AB çiftçilerine, “topraklarının yüzde 4 ila 7 ortasında bir oranını nadasa bırakma zorunluluğu” getiren genel tarım siyasetinin uygulamasının 1 yıl ertelenmesini önermişti. Bu kararları yetersiz ve gecikmiş olarak nitelendiren çiftçiler, bugün de Brüksel sokaklarını traktörleriyle kapattı ve seslerini AB önderlerine duyurmaya çalıştı.

ÇİFTÇİLER NEDEN AYAKLANDI?

• Fransa’da çiftçiler, ziraî mazot yardımının kesilmesi, bürokrasi ve su kullanımındaki kısıtlamalar sebebiyle gelirlerinin azalmasını protesto ediyor.
• Savaş sırasında Ukrayna iktisadına yardımda bulunmak için yapılan ziraî ithalatın yanı sıra Güney Amerika ülkeleriyle yapılan ticaret mutabakatlarının yarattığı haksız rekabetten de şikayetçiler.
• Ayrıca çiftçiler, AB Yeşil Mutabakatının mecburî kıldığı üzere ‘topraklarının yüzde 4 ila 7’lik kısmını nadasa bırakmak’ istemiyor ve bu kapsamda ‘karbon gübre ve ziraî ilaç kullanımına ait katı kurallar’ getirilmesini eleştiriyor.
• Avrupa’nın öteki yerlerindeki çiftçiler de benzeri formda hoşnutsuz; Almanya, İtalya, Polonya, Romanya, İskoçya ve Belçika‘da da misal münasebetlerle protestolar büyüyor.
• Gelirleri iklim krizi sebebiyle azalan çiftçiler ayrıyeten, vergiler ve etraf kurallarıyla boğuştuklarını; bunun yanı sıra, yurtdışından gelen haksız rekabetle karşı karşıya olduklarını söylüyor.

LİDERLER NE ÖNERMİŞTİ?

Fransız ve Alman hükümetleri, bütçelerini denkleştirmek için ortaya koydukları ‘tarımsal mazotta vergi muafiyetini sona erdirme’ tekliflerini reaksiyonlar sonrasında geri çekti.

Fransa Başbakanı G. Attal, daha evvel yaptığı açıklamada, ‘adil rekabeti garanti altına almak hedefiyle yabancı besin eserlerine yönelik denetimler uyguladıklarını’ söylemişti.

Belçika Başbakanı A. De Croo, “tarım kesiminin, toplumun belkemiği ve iktisadın kıymetli bir kesimi olduğunu” söyleyerek telaşları gidermeye çalışıyor.

AB Kurulu lideri Ursula von der Leyen, Yeşil Mutabakatın gerektirdiği uygulamaların bir yıl ertelenmesini önerdi ve uzun periyot AB bütçesinde yer alan 386,7 milyar avroluk yardıma dikkat çekti. Von der Leyen ayrıyeten, Ukrayna’dan yapılan ithalata yönelik serbestinin ek önlemlerle birlikte bir yıl mühletle uzatılmasını teklif etti.

Bu kararlarla birinci odunlarını kazanan çiftçiler, Ukrayna’dan tahıl ithalatının genişletilip uzatılmasını eleştirdi.

TARIM ÖRGÜTLERİ NASIL REAKSİYON VERDİ?

Avrupa tarım lobisi Copa-Cogeca, AB Kurulu Başkanı’nın tekliflerini değerlendirdiği basın açıklamasında, “bu kararın tarım takviminde geç geldiğini ve sonlu kaldığını” söyledi.

Lobi tarafından yapılan açıklamada, “Yarınki Avrupa Kurulu toplantısında üye devletlerin global bir yaklaşımla bu teklifi daha da güçlendireceklerini umuyoruz” tabirlerine yer verildi.

BirdLife Europe yöneticilerinden Ariel Brunner yaptığı açıklamada, “Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen’in boyun eğdiği bugünün, bir öbür utanç günü olduğunu” söyledi.

Brunner, çiftçilere ait komite teklifinin, “Nadas alanlarının yok edilmesine müsaade verdiğini; üretimi arttırmayacağını, arttırsa bile fiyatları daha da düşüreceğini; çiftçilerin kimya sanayisine bağımlılıklarının sürdüğünü ve kelam konusu teklifin biyoçeşitliliğe ziyan verdiğini, selleri arttırdığını” tabir etti.

AVRUPA’DA NELER OLUYOR?

Fransa’da süren protestolar sırasında, Paris’in tarım ticaretinin kalbi olan Rungis’e çıkan yolu kesen 18 çiftçi tutuklandı. O sırada binlerce çiftçi de Paris’i kuşatma maksadıyla, traktörleriyle yollardaydı. Ülke genelinde 100’den fazla barikat kurulduğu bildirildi.

Aynı gün Belçika’da, Avrupa’nın kuzeydeki en büyük limanlarından olan Zeebrugge Limanı gün boyunca trafiğe kapatıldı. Brüksel ve Antwerp’te protestocular sokaklardaydı.

İtalya’da, Roma’nın kuzeyindeki A1 otoyolu, traktör barikatlarıyla kapatıldı. Hükümetin tarım siyasetlerine reaksiyon göstermek için düzenlenen protestolar Roma ve Milano sokaklarında da devam etti.

İspanya’da, bir çiftçi sendikası AB kısıtlamalarına karşı sokaklara çıkacaklarını ve protestolara katılacaklarını duyurdu.

Bugün ise Ukrayna’ya AB tarafından yapılacak yardımın onaylanması için harika toplanan AB Önderleri, Brüksel’de çiftçi protestolarıyla karşılandı.

Dün duyurulan toplantı gündeminde çiftçi protestolarına yer verilmemişti, lakin başkanların bu mevzuda global ölçekte karar alacağı beklentisi sürüyor.