Türkiye’nin tek adam rejimine geçtiği 2018 yılından bu yana derinleşen krizi her dalda gün yüzüne çıkmaya başladı. İktidarın iktisat siyasetinin en değerli ayaklarından olan alışveriş merkezlerinin (AVM) birbiri gerisine konkordato ilan etmesinin isminden

sıra otellere geldi. Pandemi öncesinde de borçlulukları tavan yapmış olan oteller için bankalar, “vefa anlaşmaları” yapmıştı. Otellere 2-3 yıl mühlet tanıyan bankalar bu müddette işleri yoluna koyup ödemelerin başlamasını bekliyordu. Bu mühlet dolmaya başladı. Bölüm temsilcileri otellerin yüzde 40’ının zorda olduğunu belirtiyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun datalarına nazaran otellerin bankalardan aldıkları nakit krediler Ocak-Kasım 2023 devrinde yaklaşık yüzde 164 artışla 3.8 milyar dolara çıktı. Gayrinakdi kredilerdeki yükseliş ise yüzde 442 oldu. Bu yıl AVM’lerin yanı sıra birçok otelin de bankalara geçmesi, icradan yahut el altından satılması bekleniyor.

Türkiye’de 27 bine yakın otel bulunuyor. Büyük yatak kapasitesine sahip olanların sayısı yaklaşık bin adet. Bu otellerin gelir masraf istikrarına ait net sayıları 3-4 yıldır alınamıyor. Daha evvel kamuoyuna açıklanan birçok datanın engellendiği sav ediliyor. Turizm gazetesinde yer alan habere nazaran, 2023’te 13 otel konkordatoya gitti, 24 otel ise icralık oldu.

Türkiye’deki otellerin yüzde 90’ının bankalar tarafından ipotekli olduğunu söyleyen Bodrum Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Onursal Lideri Serdar Karcılıoğlu, şunları söylüyor:

‘SINIRDAN GEÇEN TURİST’

“Bu otellerin birçoklarına verilen ‘vefa’ müddeti doldu. Burada iflas olmaz, banka direkt el koyup icradan satar. İstanbul’da Kozyatağı Hilton’da görmüştük bunu; otelin yarısı Albaraka Türk, yarısı Anadolu Bankası’nın oldu. Biz konaklama dalının yaklaşık 10 milyar dolar borcu olduğunu düşünüyoruz ve işler çok makûs, bu borçların birçok ödenemiyor. Bakanlık hala pembe tablolar çiziyor lakin işler o kadar düzgünse bu borçlar neden yükseliyor konuşan yok.”

‘VERİLERİ GÖREMİYORUZ’

Turizm iktisadı araştırmacısı Erol Karabulut da benzeri bir soruyu TÜİK’in istihdam dataları üzerinden yönelterek “TÜİK’e nazaran en düşük karın olduğu dal turizm kesimi. Madem işler bu kadar yeterli, neden turizm çalışanları para kazanamadı bu yıl?” diyor.

Sektörün kredi borçlarının hem TL hem de dolar bazından enflasyonun çok üstünde arttığını söyleyen Karabulut, “2023’te gecelemeler yüzde 20 düştü. Bu da otellerin cirolarını önemli oranda düşürdü. Evvelce bu şirketlerin gelirlerini görebiliyorduk ve net çıkarımlar yapabiliyorduk lakin 3-4 yıldır bu bilgiler yapılmıyor. Bakanlık turizm gelirleri arttı diyor lakin bu artış fiyattan mı kaynaklı gerçek bir artış mı göremiyoruz. Bakanlık huduttan geçen herkesi turist sayıyor. Bunların kaçı otelde kalıyor kaçı günübirlikçi, kaçı çalışmaya gelmiş göremiyoruz. Datalar net ve şeffaf değil. Az data setiyle tahlil yapmak zorundayız. Net bir tablo çizemiyoruz ancak işlerin uygun gitmediği çok belli” diye konuştu.