Yüzlerce yıllık el yazması ve az yapıtlara bu türlü sahip çıkılıyor

BURSA – Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi bünyesinde kurulan İsmail Hakkı Bursevi Yazma ve Az Eserler Kütüphanesi’ndeki tarihi eserler, hassas iklimlendirme ünitesiyle en ülkü sıhhi ortam sağlanarak 18 ila 20 derece ortası sıcaklık ve yüzde 55 ile 60 bağıl nem oranında koruma ediliyor. Ayrıyeten eserler dijital ortama aktarılarak yerli ve yabancı araştırmacılarla, akademisyen ve öğrencilerin hizmetine sunulan yapıtların orijinallerinde yıpranmanın önüne geçilmiş oluyor.

Uludağ Üniversitesi’nin kuruluşundan itibaren geçen 50 yıllık süreç içerisinde fakülteye bağışlanan yazma ve az basma yapıtlardan oluşan çeşitli koleksiyonlar 2022 yılına kadar sıhhi olarak hiç elverişli olmayan depolarda korunuyordu. 2022 yılında Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi bünyesinde kurulan İsmail Hakkı Bursevi Yazma ve Az Eserler Kütüphanesi’nde özel olarak dizayn edilen depoda müdafaa altına alınan eserler uygun koruma kurallarına kavuştu. Kitapların en uygun ortamda koruma edilmesi için kütüphaneye tahsis edilen alan üç bölmeye ayrılarak gerekli tadilatları yapıldı. Kütüphane içerisinde bulunan hassas iklimlendirme ünitesiyle yazma ve az yapıtların bulunması gereken en ülkü sıhhi ortam sağlanmış oldu. Hassas iklimlendirme ünitesi ile birlikte yazma ve ender eserler için en ülkü ortam oluşturularak 18 ile 20 derece ortası hava sıcaklığı ve yüzde 55 ila 60 oranında nem ayarlandı. Ayrıyeten aerosol gazlı yangın söndürme sistemiyle olası bir yangın durumunda yapıtlara hiç ziyan vermeden söndürme önlemi alındı.

5 bin 500 yapıtın yer aldığı kütüphane her geçen gün büyüyor

Koleksiyonunda 500 el yazması 5 bin den fazla da az matbu yapıtın bulunduğu kütüphaneye akademisyenlerin ve Farsçavatandaşların ellerindeki tarihi kitapları insanlığa hizmet etmesi ismine kütüphaneye bağışladıklarını söyleyen Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Kaya, “Bu kütüphane 2022 yılında oluşturuldu. Fakültemize bağışlanan nadide eserler daha evvel olumsuz kurallarda depoda saklanıyordu. Kullanıma kapalı olduğu üzere kitapların ziyan göreceği ortamdaydı. Bu türlü bir kütüphane oluşturması hasıl oldu. Bizde bu yapıtların gün yüzüne çıkarılması, okuyucuların, araştırmacıların hizmetine sunulması hedefiyle İsmail Hakkı Bursevi ismi altında yazma ve az eserler kütüphanesi oluşturduk. Çok uygun kurallarda korunabilecek bir ortam hazırlandı. 500 civarında el yazması, 5 bin civarında da az eser bulunuyor. İçerideki kitapların sayısı da her geçen gün artıyor. Kitap bağışçılarımız oluyor. Vatandaşlarımızın meskeninde, büyüklerinden kalmış Arapça, Farsça ve Osmanlıca kaleme alınmış eserler bulunuyor. Bunları halkımızın hizmetine sunulması için bizlere bağışlıyorlar” formunda konuştu.

Dijital ortama geçirilerek yıpranmanın önüne geçiliyor

Koleksiyondaki yapıtları tarayarak dijital ortama aktarıldığını ve bu sayede hem insanlığa hizmet verdiğini hem de yapıtların ziyan görmesinin önüne geçildiğini vurgulayan Prof. Dr. Kaya, “Bu eserler çok değerli. Burada 500 yıldan daha fazla yıllıkyazma eserler var. Mesela İsmail Hakkı Bursevi’nin kendi müellif çizgisi yapıtı var, dünyada tek. Malezyalı Abdurrauf el Fansuri’nin Malay lisanında yazdığı birinci Kur’an tefsiri olan Tercümanu’l-Müstefid isimli tefsiri var. Bunları okumak isteyen okuyucular birebir kitaplara el sürmeyecekler. Zira çok değerliler, kusurlu kullanımdan kaynaklı ziyan görüyorlar. Önümüzdeki günlerde tüm yapıtlarımızı dijital ortama aktaracağız. Araştırmacılarımız yapıtlardan dijital ortamdan okuyabilecekler. Hasebiyle kitapların da yıpranmasının önüne geçmiş olacağız. Bu basamağa geldik” dedi.

Eserler rutin bakımları yapılarak raflara yerleştiriliyor

Yıllardır olumsuz koşullarda depoda muhafaza altında olan yapıtların tamiri yapılmasının akabinde kütüphaneye alındığını ve rutin bakımlarının yapıldığını söz eden İsmail Hakkı Bursevi Yazma Eserler Kütüphanesi Sorumlusu Osman Nuri Solak, “Kütüphanemizi oluştururken öncelikle kompakt raflı sistemi tercih ederek yapıtları haşerata karşı daha inançlı bir ortamda koruma altına almak istedik. Ayrıyeten hassas iklimlendirme ünitesi alınarak yapıtların sıhhi manada en muteber ortamda koruma edilmesini sağladık. Ayrıyeten yangın söndürme sistemi olarak da aerosol gazlı, yapıtlara ziyan vermeyen ve rastgele bir yangın emaresini bertaraf eden yangın söndürme sistemi ile yapıtları koruma altına aldık. Yapıtların tek tek ön bakımve temizlikleri yapılarak, tasnif ve kayıt gibitüm teknik hizmetleri yapılarak depodaki raflara yerleştiriliyor. Kütüphanemizde bulunan hassas iklimlendirme ünitesi yazma ve az yapıtların özel sıcaklık ve nem oranında bulunmasını sağlıyor. Erserlerin ortalama 55 ila 60 derecelik bir bağıl nem ortamında bulunması gerekiyor. Ayrıyeten sıcaklık olarak 18 ila 20 derece ortasında koruma edilmeleri gerekiyor. Bu sayısal kıymetler yazma ve ender eserler için belirlenmiş milletlerarası uygulanan ülkü değerlerdir” diye konuştu.